Od 1989 roku 22 stycznia obchodzimy Dzień Kultury Węgierskiej na pamiątkę faktu, że według rękopisu Ferenc Kölcsey tego dnia w 1823 roku zakończył śpiewanie hymnu narodowego.

Ferenc Kölcsey, mieszkający od 1815 r. w Szatmárcsek, napisał największe arcydzieło swojej poezji patriotycznej, Hymnus, w styczniu 1823 r., w czasie nasilania się antykonstytucyjnych posunięć wiedeńskiego sądu, którego rękopis został rozpatrzony 22 stycznia, 1823. Wiersz po raz pierwszy ukazał się w czasopiśmie Károly'ego Kisfaludy'ego Aurora w 1828 r., bez „Z burzliwych wieków narodu węgierskiego” , natomiast w 1832 r., w pierwszym tomie dzieł Kölcseya, ukazał się z podtytułem nadanym przez autora.

Ferenc Kölcsey spisał swoje wiersze na osobnych kartkach i zebrał je w paczkach rękopiśmiennych. Pakiet rękopisów zawierający Hymnus zaginął pod koniec lat trzydziestych XIX wieku i dopiero po ponad stu latach ukrywania, w 1946 roku, znalazł się w posiadaniu Biblioteki Narodowej Széchényi. Rękopis Hymnu, zniszczony plamami atramentu , można znaleźć na dwóch stronach (na stronie przedstawiono także fikcyjną historię Hymnu).

W 1844 roku ogłoszono przetarg na oprawę muzyczną hymnu, który wygrał Ferenc Erkel, dyrygent Teatru Narodowego w Peszcie. Jego arcydzieło zostało zaprezentowane w Teatrze Narodowym 2 lipca 1844 roku pod dyrekcją kompozytora. Po raz pierwszy zaśpiewano ją przed szerszą publicznością 10 sierpnia 1844 roku w Stoczni Óbuda, kiedy zwodowano parowiec Széchenyi, a po raz pierwszy wykonano ją 20 sierpnia 1848 roku podczas oficjalnej uroczystości państwowej. Śpiewano go wówczas na przemian lub razem z Szózatem przy uroczystych okazjach, a w okresie represji po klęsce wojny o niepodległość Hymn Narodowy stał się, by tak rzec, narodową modlitwą Węgrów na zasadzie konsensusu społecznego.

Hymn narodowy został oficjalnie przyjęty dopiero na mocy ustawy nr XXXI z 1989 r., która zasadniczo zmieniła konstytucję państwa partyjnego z 1949 r. zgodnie z prawem wpisane na listę naszych symboli narodowych. Artykuł I) Węgierskiej Ustawy Zasadniczej, która weszła w życie 1 stycznia 2012 r., stanowi również:

„Hymnem Węgier jest wiersz Ferenca Kölcseya Hymn z muzyką Ferenca Erkela”.

Ideę upamiętnienia Dnia Kultury Węgierskiej zrodził młodszy pianista Árpád Fasang w 1985 roku. Według jego słów

„Ten dzień jest także okazją do uświadomienia sobie, że możemy czerpać z tysiącletniego dziedzictwa i mieć się z czego być dumni, gdyż ten naród wniósł wiele do kultury Europy i świata. To dziedzictwo zapewnia utrzymanie, można nim zarządzać, a także może pomóc w rozwiązaniu dzisiejszych problemów”.

29 grudnia 1988 roku Rada Narodowa Patriotycznego Frontu Ludowego podjęła decyzję o obchodach Dnia Kultury Węgierskiej, a obchody po raz pierwszy odbyły się w styczniu 1989 roku. W grudniu 2022 r. parlament oficjalnie ogłosił 22 stycznia Dniem Kultury Węgierskiej.

Z okazji tego święta Węgrzy w kraju, za granicą i na całym świecie upamiętniają węgierskie wartości kulturowe. Organizują wystawy i koncerty, prezentacje książek, wieczory literackie i przedstawienia teatralne.

W związku z tym dniem wręczane są także wyróżnienia zawodowe związane z kulturą węgierską oraz – od 1993 r. – pracą oświatową i pedagogiczną, w tym nagrody zawodowe bibliotekarzy i oświaty publicznej, tablica pamiątkowa Kölcsey, tytuł Rycerza Kultury Fundacji na rzecz Wsi Kultury, a w Klużu-Napoce rumuńsko-węgierską Transylwańską Węgierską Nagrodę Kultury Współczesnej ufundowaną przez Unię Demokratyczną (RMDSZ).

Źródło: hirado.hu

Zdjęcie na okładce: OSZK