Popielaty koniec papierosa

Tego dnia, 33 lata temu, 7 lutego 1990 roku, zmarła Katalin Karády, jedna z najpopularniejszych aktorek i piosenkarek lat trzydziestych i czterdziestych. Postać Edit Ralben, grana w filmie Deadly Spring, za jednym zamachem uczyniła go sławnym. Publiczność poznała jego nazwisko, co roku kręcił więcej i stał się prawdziwą gwiazdą.

Katalin Karády urodziła się jako Katalin Kanczler 8 grudnia 1910 roku w biednej rodzinie siedmiorga dzieci w Köbány. Jako dziecko dzięki akcji charytatywnej mógł spędzić kilka miesięcy w Szwajcarii w 1921 r. iw Holandii w 1923 r. Z rodzinnego piekła - ojciec nieustannie ją bił - w wieku dwudziestu lat uciekła do małżeństwa, a trzy lata później była już po rozwodzie.

Zoltán Egyed, reporter gazety, zauważył w towarzystwie dziwnie piękną dziewczynę, którą pociągał teatr i powiedział jej: „Zrobię z ciebie aktorkę”.

Nadał jej pseudonim sceniczny Karády i zabrał ją do Ilony Kálmánné Csathó Aczél, artystki Teatru Narodowego, która uważała Katalin za tak utalentowaną, że przyjęła jej nauczanie za darmo.

Karády nie czuł się dobrze na scenie, film był mu bliższy. Grał w Teatrze Peszt od 1939 roku iw tym roku nakręcił swój pierwszy i chyba najbardziej udany film, Deadly Spring. Postać niewinnie skorumpowanej Edit Ralben za jednym zamachem uczyniła ją sławną, piosenka Ez lett a vesztünk również zapoczątkowała jej karierę jako piosenkarki.

Swoim charakterystycznym, głębokim głosem nucił dziesiątki hitów (Nienawidzę łąki polnych kwiatów, Gdzieś w Rosji, Zawsze jest ta minuta, Ta wielka miłość). Publiczność polubiła jego nazwisko, z roku na rok kręcił więcej, a tylko w 1942 roku nakręcono z nim siedem filmów. Często był partnerem Pála Jávora , m.in. w Valamit visz a vízén, Éva Szováthy i Egy tál lénsé, która była wyjątkową komedią.

Stał się prawdziwą gwiazdą, kobiety naśladowały jego fryzurę i ubiór, choć nie omieszkały skomentować jego kanciastych ramion i powolnego chodu.

Po blond, przypominającej lalkę, ćwierkającej kobiecości, Karády była kobietą o zdecydowanym, atrakcyjnym, promieniującym erotyzmem, jej niemal męski głęboki głos dawał niezwykły efekt po „skomleniu”.

Jej życie prywatne było otoczone wieloma legendami, w tym plotkami, że była „mężczyznożercą”. W rzeczywistości miała namiętny związek z Istvánem Ujszászy, szefem wywiadu. Po zajęciu Węgier przez Niemców 19 marca 1944 została aresztowana przez gestapo, a po mieście rozeszła się bezpodstawna pogłoska, że ​​została oskarżona o szpiegostwo (być może dlatego, że grała szpiega w filmie Machita, który ukazał się na czas).

Najprawdopodobniej wraz z Ujssászy i synem namiestnika, jr. Został zatrzymany z powodu związku z Miklósem Horthym, a jego wpływowi przyjaciele zdołali go uwolnić dopiero po trzech miesiącach. Karády ukrywał i ratował Żydów w czasach terroru Strzały, za co w 2004 roku został pośmiertnie uhonorowany nagrodą Prawicy Świata.

Aktorkę bardzo poruszył fakt, że Ujszászy, aresztowany przez gestapo, a następnie przetrzymywany przez Sowietów, zaginął, gdy w 1948 roku został przywieziony do domu i przekazany ÁVH. Nie znalazł już swojego miejsca w nowym świecie, a komunistyczna polityka kulturalna nie dotyczyła gwiazdy „dawnego ustroju”.

Kilkakrotnie wzywano go za granicę, a 20 lutego 1951 r. wyjechał nielegalnie z kraju ze swoją gospodynią i dziewczyną-kapelusznikiem, po czym w domu nie słyszano już jego nazwiska.

Po pobycie w Szwajcarii, a następnie w Brukseli, Karády osiadł w Brazylii w 1953 roku i przeniósł się do Nowego Jorku w 1968 roku, gdzie otworzył salon kapeluszy.

Żył w odosobnieniu, biorąc udział tylko w kilku koncertach organizowanych przez węgierskich artystów, głównie w Kanadzie. Zrobiono z nim jedno czy dwa nagrania dźwiękowe, ale nie dał się nawet sfotografować, dopiero w 1979 roku, po wielu namowach, udzielił ekskluzywnego wywiadu Pálowi Sándorowi. Jego kult odrodził się w domu pod koniec lat siedemdziesiątych, ale on nie odwiedzał domu, chciał pozostać młody na zawsze w ludzkiej pamięci. Zmarł w Nowym Jorku 7 lutego 1990 roku. Zgodnie ze swoją wolą został pochowany na cmentarzu Farkasrét.

W 2011 roku przy ulicy Lövőház utca otwarto Kawiarnię Muzeum Katalin Karády, w 2012 roku wydano znaczek z jej portretem z okazji Światowego Dnia Teatru.

Film Pétera Bacsó z 2001 roku, niedopałek papierosa Hamvadó, ożywił miłość między Karády i Ujszászy, podobnie jak równoległa biografia László Pusztaszeriego Karády és Ujszászy (2008), Ági Szalóki wydał album z coverami swoich piosenek. Od 2008 roku fundacja jego imienia bada i opiekuje się jego twórczością.

źródło: MTI