Węgierska płaca minimalna może wzrosnąć nawet o pięćdziesiąt procent

Mandiner , że wieloletnie porozumienie płacowe obejmujące znaczną podwyżkę płacy minimalnej o 50% może nastąpić w 2024 r . Przedstawiciele interesu już dyskutują nad propozycją, która znacząco przyspieszyłaby nadrabianie zaległości krajowych wynagrodzeń.

Wysokość płacy minimalnej może w nadchodzących latach wzrosnąć nawet o pięćdziesiąt procent w ramach nowego, wieloletniego porozumienia płacowego, w sprawie którego toczą się już negocjacje między przedstawicielami grup interesu w tle – dowiedział się Mandiner. W wyniku podpisania porozumienia płacowego do końca 2024 r. wysokość płacy minimalnej za dwa-trzy lata przekroczy 400 tys. HUF brutto.

Od połowy 2023 r. związki zawodowe i pracodawcy dyskutują, jakie kroki należy podjąć do końca dekady, aby wynagrodzenia na Węgrzech bardziej dynamicznie dogoniły płace w Europie Zachodniej, aby zarobki mogły rosnąć w zrównoważony sposób sposób również dla przedsiębiorstw.

Oznacza to, że strona pracodawców i pracowników co do zasady są zgodni, że w 2024 roku – podobnie jak w porozumieniu na lata 2016-2022 – zostaną stworzone warunki sprzyjające szybkiemu wzrostowi krajowych płac realnych, pobudzeniu konsumpcji, a co za tym idzie zauważalnemu podniesieniu standardu życia.

Warunkiem porozumienia jest to, aby uczestnicy rynku, zwłaszcza mikro i małe przedsiębiorstwa, byli w stanie poradzić sobie z większymi podwyżkami wynagrodzeń bez narażania swojej działalności na niebezpieczeństwo.

Zamiast europejskiej płacy minimalnej, węgierska płaca minimalna podnosi pensje

Planowane na 2024 rok wieloletnie porozumienie płacowe nie będzie miało bezpośredniego wpływu na wprowadzenie europejskiej płacy minimalnej, ale będzie też zgodne z dyrektywą, gdyż Unia Europejska opowiada się za porozumieniami pomiędzy partnerami społecznymi, czyli związkami zawodowymi i pracodawcami.

Węgry postępują zgodnie z zaleceniami i regulacjami Brukseli: rząd nie uczestniczy w dwustronnych negocjacjach związków zawodowych z pracodawcami, ale jednocześnie wspiera funkcjonowanie oficjalnego forum pojednania trójstronnych interesów, Sektora Konkurencji oraz Stałego Forum Konsultacyjnego Rządu , z miliardami forintów.

Węgry od dawna wywiązują się z najważniejszych obowiązków związanych z wysokością płacy minimalnej przewidzianej dla państw członkowskich w dyrektywie UE, czyli zgodnie z kryteriami brukselskimi europejska płaca minimalna jest nadal węgierską obowiązkową płacą minimalną.

Jednocześnie wprowadzenie europejskiej płacy minimalnej jest także ważnym tematem w negocjacjach pomiędzy związkami zawodowymi a pracodawcami – czasami przy udziale rządu – ponieważ potrzebne są również pewne techniczne zmiany legislacyjne w celu wdrożenia unijnych nie- wiążące zalecenia.

Jednocześnie związane z nimi prace i głosowanie w parlamencie nie mają istotnego wpływu na kodeks pracy, gdyż zarówno węgierskie, jak i unijne przepisy prawa pracy opierają się na zaleceniach Międzynarodowej Organizacji Pracy ONZ (MOP), tj. przepisy są od dawna spójne.

Co na razie wiemy o zbliżającym się porozumieniu płacowym?

Wśród konkretnych propozycji zarówno strona związkowa, jak i strona pracodawcy zgadzają się ze wzmocnieniem instytucji sektorowych porozumień płacowych.

Istota tego polega na tym, że pracodawcy reprezentujący przedsiębiorców reprezentujących poszczególne branże oraz związki zawodowe reprezentujące zainteresowanych pracowników zawierają układy zbiorowe.

Na chwilę obecną w tym kraju takich porozumień praktycznie nie ma, układy zbiorowe zawierane są na poziomie krajowym np. w sprawie wysokości płacy minimalnej, ale także na poziomie lokalnym, zakładowym, głównie w spółkach państwowych i większych graczy rynkowych.

Pracownicy odnieśliby korzyści z porozumień sektorowych, ponieważ mieliby większy wpływ i bezpośredni udział w kształtowaniu wpływających na nich warunków pracy, w tym wynagrodzeń. W praktyce porozumienie przedstawicieli interesów sektorowych byłoby – na wniosek stron – decyzją Ministra Gospodarki Narodowej rozciągnięte na dany sektor, w związku z czym układ zbiorowy miałby dotyczyć znacznie większej liczby pracowników niż obecnie. Dzięki temu nasz kraj zastosowałby się do choćby jednego odbiegającego od praktyki zalecenia europejskiej dyrektywy w sprawie płacy minimalnej.

Układy zbiorowe zawierają podstawowe warunki dotyczące warunków pracy, takie jak godziny pracy, wynagrodzenie i dodatki.

Czy nadchodzi era sektorowych płac minimalnych?

Praktyka sektorowych układów zbiorowych pracy w krajach nordyckich Unii Europejskiej i w Austrii doprowadziła do wynagrodzeń przekraczających średnią unijną. Dzieje się tak dlatego, że podmioty sektora ustalają obowiązkową płacę minimalną, od której inżynier lub pracownik handlowy nie może otrzymać niższego wynagrodzenia.

Cały krajowy system płac mógłby zatem stać się bardziej elastyczny. Obecnie tę rolę spełnia gwarantowana płaca minimalna, określona na poziomie krajowym. Kwotę, która w tym roku wzrośnie do 326 000 HUF brutto, pracownik nabywa, jeśli posiada wykształcenie co najmniej średnie lub kwalifikacje zawodowe, a ich istnienie jest obowiązkowe na danym stanowisku lub oczekiwane przez pracodawcę.

Gwarantowana płaca minimalna została wprowadzona w 2006 roku, gdyż za rządów Gyurcsány’ego, w okresie szybko rosnącego bezrobocia i utrzymywanych na niskim poziomie za pomocą ogromnych potrąceń wynagrodzeń, stanowiła gwarancję, że osoby posiadające zawód lub wykształcenie otrzymają nieco wyższe wynagrodzenie.

Dziś jednak sytuacja jest zupełnie inna: permanentny niedobór siły roboczej stawia pracodawców przed trudnymi do pokonania wyzwaniami. W takiej sytuacji przedsiębiorcy nie kierują się już gwarantowaną płacą minimalną, bo zatrudniają ludzi za tyle, ile ich znajdą.

Pewne jest także, że tradycyjna płaca minimalna pozostanie, a w planach przewidziano nawet znaczne podwyższenie tej kwoty, co nie będzie już przeszkodą w nowym systemie płacy minimalnej ze względu na obecną gwarantowaną płacę minimalną.

Płaca minimalna dotyczy jedynie niewielkiej liczby pracowników na Węgrzech, tylko pięciu procent pracowników, czyli około 300 000 osób. Kwota ta częściowo wynika z tego, że wśród kierowców wojsk UE, a częściowo ma na celu utrzymanie przewagi płacowej gwarantowanego minimum barowego – czyli osób z wykształceniem co najmniej średnim. Jednocześnie ta zaleta jest po części zbędna, bo dziś praktycznie nie ma pracowników, którzy nie posiadają przynajmniej dyplomu ukończenia szkoły średniej.

Wprowadzenie systemu sektorowych płac minimalnych nie musi koniecznie oznaczać konieczności wprowadzenia krajowej płacy minimalnej. Jednocześnie obecna gwarantowana płaca minimalna stałaby się zbędna, gdyż przedstawiciele uzgadnialiby wysokość płacy minimalnej na poziomie sektora zgodnie z rzeczywistymi potrzebami pracowników i pracodawców. Obecnie obowiązkowa płaca minimalna dla wysoko wykwalifikowanego absolwenta z doświadczeniem zawodowym i rozpoczynającego karierę zawodową posiadającego nie więcej niż dyplom ukończenia szkoły średniej wynosi 326 000 HUF.

Wszystko to wskazuje, że system jest gotowy na zmiany. Jednocześnie lewica nawet z boku nie śledzi intensywnych negocjacji między partiami, które toczą się od niemal roku. Uważa się, że powodem tego jest fakt, że dla Kláry Dobrev i jej partii zawstydzenie okazało się ujawnienie, że europejska płaca minimalna, nazywana wcześniej najważniejszym zadaniem premiera cieni, nie tylko nie sprowadza na Węgry luksemburskich pensji, ale też nie wymaga wyższych wynagrodzeń niż obecne.

Zdjęcie na okładce: MTI/Tamás Vasvári