Ich liczba zmalała, ale są bez zarzutu.
Komondor to szczeniak naszego psa. Język węgierski. Nie tylko dlatego, że żył z nami od czasów starożytnych, ale także dlatego, że w głębi duszy istnieje jakieś psychologiczne połączenie, które w zasadzie nas z nim łączy.
Każda hodowla ma swoją historię. Komondor wyróżnia się nie tylko wyjątkowym wyglądem, ale także rozbrajająco dobrym i przyjaznym charakterem, dlatego zakochanie się w nim nie zajmuje dużo czasu.
Roland Anda również zrobił to samo. Spotkał Komondora z sąsiedztwa i wtedy…
Pierwszym komondorem rodu Anda-Marócsek był mężczyzna, niejaki Pasza. Wygrywał konkursy, wszyscy go podziwiali. Roland i jego żona Anita kupili dla niego efektowne suki, z tej hodowli wyszły doskonałe psy.
Jest to szczególnie spokojna rasa. Niektóre można było nawet zabrać na mszę kościelną – mówi pani Anita.
Oczywiście dość łatwo jest źle zrozumieć ten spokój. Komondor kocha dzieci, dobrze dogaduje się z innymi zwierzętami, a nawet z innymi rasami psów, jeśli zaprosimy je do mieszkania, kładą się na dywanie, nie wskakują na stół, niczego nie przewracają. W odróżnieniu od kuvy nie wybiera sobie tylko jednego właściciela, nawiązuje więź ze wszystkimi członkami rodziny, a nawet słucha dzieci. Dlatego nazywają go psem rodzinnym. Jednocześnie jednak jest zdeterminowany chronić powierzony mu dziedziniec. Jego powolność jest zwodnicza, ponieważ w rzeczywistości jest bardzo elastyczny i błyskawiczny, gdy robi się ciężko. Ale nie tylko ze względu na swoje umiejętności, ale także ze względu na gęste futro chroniące jego ciało, nigdy nie mógłby być równym przeciwnikiem wilkowi lub innemu dzikiemu zwierzęciu, które zaatakowało jego terytorium.
Komondor nie jest psem modowym.
Pani Anita wyprowadziła nawet psa na Plac Bohaterów w Budapeszcie, niech wszyscy go podziwiają, niech ta wyjątkowo węgierska, starożytna rasa znów zasłynie. Na rodzinnym podwórku w Czömör można spotkać sześciu Komondorów, ale pani Anita ma w sumie trzydzieści psów. Pozostałych umieścił u przyjaciół, znajomych i rodzin mających obsesję na punkcie psów i regularnie je odwiedzał. Oczywiście szczenięta urodzone w hodowli również są regularnie sprzedawane i on również śledzi ich losy.
Jeśli posłucha się Anity Andy-Marócsek, okaże się, że komondor nie wymaga szczególnej pielęgnacji.
Zjada dwa lub trzy kupy i około 20 gramów paszy dziennie. Od czasu do czasu dostają też do misek resztki wołowiny, ale jeśli w którymś momencie zjedzą za dużo jedzenia, zostawiają nadmiar.
Zresztą jedzą ściśle osobno, można by rzec osobno, to też wrażliwy punkt dla komondorów. Nawiasem mówiąc, Komondor jest psem pasterskim i jego organizm szczególnie dobrze wykorzystuje pokarm. Wiele osób od początku go nie lubi ze względu na futro, które uważa się za kudłate, mimo że nie ma w nim nic złego. Komondorowi hoduje się futro filcowe lub wstążkowe i należy o to od czasu do czasu dbać, na przykład oddzielając pasma, gdy zwierzę jest szczeniakiem. Otóż to. No i strzyżenie, czyli Pani Anita przycina sierść psów na około 25 centymetrów. Dzięki temu będą pod dobrą opieką i będą mogły łatwo się przemieszczać. Ważne jest również, aby sierść tej rasy u nikogo nie wywoływała objawów alergicznych.
Pani Anita pojawia się co jakiś czas nie tylko na terenie Hősök, ale także w przedszkolach i szkołach, aby popularyzować rasę.
Efekt jest ogromny. Faktem jest oczywiście, że są to psy przepiękne, a w domu rodziny Anda-Marócsek nie można nawet zliczyć pucharów i medali, jakie ich psy zdobywały na rozmaitych wystawach i konkursach. Kiedy zwierzę ma około roku, to już widać, jakim będzie psem w wieku dorosłym, zdaniem Pani Anity, sukom jest już lepiej, na jednego ładnego, silnego samca dostaje się pięć bardzo zgrabnych, przyciągających wzrok suczek.
– Podobnie jak w przypadku Kuvasza, na Węgrzech co roku rodzi się 220-270 szczeniąt tej rasy, a w naszym kraju zarejestrowanych jest około 2000 Komondorów – podsumowuje sytuację Attila Kovács, prezes Węgierskiego Stowarzyszenia Komondor i Kuvasz.
Minęło dziesięć lat, odkąd dane statystyczne utrzymywały się na tym poziomie. Niestety rasa jest coraz mniej poszukiwana, w tym samym czasie media podchwyciły owczarki rosyjskie, serbskie i kaukaskie, ale obecnie zainteresowanie nimi również zmalało.
Attila Kovács twierdzi, że ktokolwiek trzyma komondor, robi to przede wszystkim z poświęcenia.
Jest to zwierzę wytrwałe, trochę różniące się od kuwów, kiedyś próbowano przywrócić je do pierwotnego, pasterskiego trybu życia, jednak w przeciwieństwie do kuwów nie udało się uzyskać wsparcia państwa ani uruchomić dużego, kompleksowego programu. Lobby Kuvasza było silniejsze i bardziej wytrwałe, to wszystko. Teraz ważne jest, aby utrzymać zapasy przynajmniej na dzisiejszym poziomie.
„Nie ma nic złego w Komondorze” – kontynuował Attila Kovács – „nawet jeśli stał się typowym psem rodzinnym, nie stadem, ale odźwiernym, wiernym stróżem podwórza”. Kiedyś twierdzono, że jest głupi, leniwy, karłowaty, ale nie jest to nawet bliskie prawdy. Jak wykazały badania, komondory w dalszym ciągu charakteryzują się zdrową, różnorodną genetyką i nie są zagrożone degradacją.
W Tahitótfalu sytuacja wygląda nieco inaczej, jeśli chodzi o powrót psów do ich pierwotnej funkcji. W hodowli Ágnes Lőrinczyné Velencei nieznajomy może liczyć sześciu komondorów, oni też strzegą ogrodu i podwórza, ale powierzono im także ochronę rodzinnego gospodarstwa, które jest dalej. W Ágnes of Venence można zobaczyć nie tylko puchary i nagrody, ale także kolorowy czasopismo Komondor Magazin i pokój położniczy. Tu, w tym pomieszczeniu, rozmnażają się suki, a szczenięta spędzają tu swoje pierwsze dni. To gospodarstwo po raz pierwszy trafiło w ręce rodziny i od razu pojawiło się pytanie, jaki pies będzie tam pasował. Odpowiedź: komondor. Nawiasem mówiąc, Ágnes Velencei jest sekretarzem innej organizacji, Klubu Hungária Komondor. Klub wydaje piękny, kolorowy periodyk Komondor Magazin.
W tej hodowli psy jedzą głównie kacze ogony i mostki, a pani Ágnes regularnie gotuje dla nich galaretkę, która zastępuje kolagen.
Dom rodzinny stoi w bardzo pięknym miejscu, na zboczu góry, po drugiej stronie płotu jest już las, który obecnie regularnie odwiedzają dziki. Inaczej mówiąc, komondorzy straży terytorialnej się nie nudzą. Nie mają niszczycielskiego usposobienia, a jedynie starają się przegonić nieproszonego gościa.
Rodzina mieszka razem z psami, które swobodnie poruszają się po mieszkaniu. Ich włosy strzyże krócej, o 5-10 cm, pani Ágnes, której stałym zadaniem jest także kierowanie zmianą.
To znaczy, że jedno stado wyprowadza na gospodarstwo, a drugie wprowadza. W obu triach rozgrywa się kwestia przywództwa, a w grupach wykształciła się dynamiczna równowaga. Rodzina trzyma w gospodarstwie przede wszystkim owce, króliki i mnóstwo drobiu, ale psy chronią także zwierzęta. Znają już dźwięk i lot jego skorupy; kiedy pojawia się ptak drapieżny, psy wpadają na kurczaki i kury, więc nie mają odwagi zaatakować. Komondorom przydzielono wydzieloną małą ogrzewalnię, więc zimą słoma jest w niej po kolana, ale koty też mają tu swój domek, z fotelem i sofą.
Psy są z nimi dobrymi przyjaciółmi, tak samo jak nigdy nie krzywdzą zwierząt gospodarskich. Nie trzeba ich tego uczyć, jest to „program fabryczny” działający w ich świadomości, podobnie jak instynkt obronny. Nawiasem mówiąc, typowe dla rasy jest to, że psy w stadzie uczą się od siebie nawzajem.
Szczenięta z hodowli pani Ágens strzegą np. farmy alpak w Niemczech. W Hiszpanii pracują z końmi, ale w Finlandii pracują także ze zwierzętami. Część z nich przedostała się za morze. Według niektórych raportów w Ameryce zarejestrowanych jest około dwóch tysięcy Komondorów, chociaż w obrębie rasy istnieje dość specyficzna selekcja. Nieco mniejsze osobniki są dalej hodowane.
Pani Anita opowiadała nam też, że komondory od niej również jeździły do Rosji, w wyjątkowo mroźnych warunkach. Mogą sobie z tym poradzić. Chociaż ich właściciele zbudowali dla nich ogromne, halowe budynki, nadal zabierają je na godzinny spacer nawet przy minus pięćdziesięciu stopniach. To wspaniałe psy, wszyscy to przyznają na całym świecie.
Ich los jest metaforą losu Węgrów. Ich liczba zmalała, ale są bez zarzutu. Jest ich mniej, ale dają sobie radę.
Zdjęcie na okładce: Komondor nie jest psem modowym
Źródło: Facebook/Anita Anda-Marócsek
