Od początku rosyjskich bombardowań zbieram dane, przeglądam analizy, ponownie czytam historyczne studia przypadków. Tymczasem nie mogę pozbyć się wrażenia, że graliśmy jak niegdysiejszy mistrz szachowy. Poruszamy się gorączkowo pionkami, patrząc jednocześnie na lidera przeciwnika.
Jeśli chodzi o gromadzenie danych, nie ma za co dziękować. Podczas wojny w Kosowie w 1999 r. ogromny aparat wywiadu wojskowego NATO publikował optymistyczne raporty o stratach poniesionych przez serbskie siły zbrojne. Wraz z końcem walk wydarzyło się to, czego analitycy wojskowi obawiają się bardziej niż cokolwiek innego.
Wczorajsze pola bitew stały się dzisiejszymi atrakcjami turystycznymi. W krótkim czasie lista zestrzelonych serbskich wozów bojowych, które każdy może policzyć, skurczyła się z setek do kilkudziesięciu.
Od tego czasu wszyscy staliśmy się brzydsi, ale mądrzejsi, nie czekamy już na nadejście sezonu turystycznego na polach bitew. Od początku dawaliśmy bardzo mało wiarygodności danym walczących stron i propagandzistom uważanym za tajne służby. Ci, którzy widzieli działanie biurokracji wojskowej od wewnątrz, wiedzą, że nie mogą nawet przeprowadzić audytu własnego inwentarza, nie mówiąc już o ocenie wroga. Niestety, to dalekie od pustych przekomarzań. Kilka dni temu obiegła wiadomość, że wiodące na świecie pięciokątne Ministerstwo Obrony (Pentagon – przyp. red.) nie przeszło obowiązkowego audytu nawet po wielu próbach. A jeśli im to nie wychodzi, to czego możemy się spodziewać po Rosjanach czy Ukraińcach?
W podsumowaniu,
jeśli chodzi o liczby, to najlepiej mężnie przyznać, że tak naprawdę nic nie wiemy.
Niewiele lepiej sytuacja wygląda z analizami.
Wszystko zaczyna się od solidnego punktu Archimedesa. Ten punkt jest nieuniknionym zwycięstwem albo Ukraińców, albo Rosjan, a trzymając się tego punktu, dziecinnie łatwo jest odwrócić ziemię od jej krańców. Kostki domina w łańcuchu przyczynowo-skutkowym, który cenimy, ustawiają się jeden za drugim jak zdyscyplinowani żołnierze i dokładnie nakładają się na siebie, aby wylosować jedyny możliwy wynik.
Ale na szczęście nie wszystko w tej dziedzinie jest negatywne. Czasami trafiam na genialnych młodych analityków, którzy wskazują powiązania, o których nawet mi się nie śniło. Ta grupa wiekowa nadrabia brak wiedzy, której jeszcze nie zdobyła, kreatywnością i elastycznością myślenia. Nawet przy zaciśniętych zębach muszę przyznać, że jest bardzo skuteczny.
To, co najbardziej przygnębia w zalewie listów płynących po rosyjskich bombardowaniach, to całkowita obojętność wobec historii. To, co jest potrzebne do poparcia naszych argumentów, można uzyskać z YouTube i History Channel. Nieustannie przetwarzamy historyczne przypadki, które są dobrze znane nawet laikom, złożone i sprzeczne wydarzenia z prawdziwej przeszłości stają się jednostronnymi, ideologicznymi paskami Moebiusa. A verkli zawodzi bez końca tą samą melodią:
„Blitz nie zadziałał: nie zadziałał w Hamburgu, Dreźnie, Tokio, ale nie zadziałał też w Korei czy Wietnamie. Bombardowanie strategiczne jest bzdurą, ponieważ nie działa. Putin znowu się mylił”.
Czy tak jest naprawdę i jakie wnioski płyną z najbardziej odpowiednich studiów przypadków, które są najbliższe obecnemu pod względem czasu i technologii? Niestety nikt nie zadaje takich pytań. Jakie wnioski płyną z tego dla Kosowa, Iraku i Libanu? Jakie wnioski płyną z bombardowań infrastruktury elektrycznej w Korei, Wietnamie, Operacji Pustynna Burza, Serbii itp.? Nikt o tym nie mówi, ponieważ jest to kwestia sprzecznych i złożonych lekcji, które nie pasują do narracji żadnej z nich.
Całość przypomina przede wszystkim olimpiadę strachów na wróble, według najsilniejszej, najbardziej ubitej schopenhauerowskiej tradycji. Zamiast poważnie podejść do problemu i zająć się nim, przedstawiamy jego karykaturę i walczymy z nim.
„Nie możesz wygrać wojny samymi bombardowaniami strategicznymi”
powtarzane aż do krwawienia z nosa. Ale czy ktokolwiek, prorocy bombardowania między dwiema wojnami światowymi – Dohet, Trenchard, Mitchell itd. – po jak to możliwe? Nie ma cudownej broni ani cudownych doktryn. Bombardowanie strategiczne to tylko jedno z narzędzi w arsenale działań wojennych.
Zwycięstwo jest wynikiem połączonego użycia różnych narzędzi.
Innym takim strachem na wróble jest redukcjonizm badań ekonomicznych i operacyjnych. Ci, którzy jeszcze na początku marca liczyli, że ze względu na niższą cenę Javelina ostatni rosyjski czołg skończy się pod koniec maja, teraz dokonują podobnych obliczeń. W narracji jednej strony wesołe miasteczko rosyjskich pocisków manewrujących jest opróżniane w każdą niedzielę i inne święta, podczas gdy druga strona co tydzień grzebie ukraińską gospodarkę energetyczną.
Może po prostu być tak, że nasze komputery stworzyły nas na swój własny obraz, czyniąc nas istotami binarnymi. Do naszej świadomości dociera tylko to, co jest albo jedynką, albo zerem.
Dawno temu wyrzuciliśmy analogowy mechanizm myślenia opartego na niuansach na złomowisko.
Jeśli jednak zagłębimy się nieco w studia przypadków bombardowań strategicznych, natkniemy się na kilka bardzo interesujących spostrzeżeń i lekcji wykraczających poza dobrze znane stereotypy. Wszystko, co musimy zrobić, to zadać najbardziej oczywiste pytania.
Weźmy na przykład niestrudzenie wspominany Blitz z lat 1940-1941. Jaki był cel Niemców w tej strategicznej kampanii bombardowań?
Łamanie morale brytyjskiej ludności i brytyjskiego przywództwa politycznego? Zniszczenie brytyjskiej gospodarki wojennej? Jeśli mieli takie długoterminowe cele strategiczne, logika operacyjna kampanii powietrznej była o wiele ważniejsza i pilniejsza niż te. Atakując zaplecze, zmuszając brytyjskie siły powietrzne do bitwy materiałowej, której końcowym rezultatem byłby rozpad brytyjskich eskadr myśliwskich i zdobycie przewagi w powietrzu. Bez zdobycia przewagi powietrznej XX-wieczna wersja podboju Normanów była skazana na niepowodzenie.
Wychodząc od analogii niemieckiego nalotu, wcale nie jest wykluczone, że celem rosyjskiego nalotu na Ukrainie tak naprawdę nie jest infrastruktura energetyczna, ale coś zupełnie innego. Infrastruktura energetyczna pełni jedynie rolę przynęty.
Prawdziwym celem rosyjskiego nalotu jest zintegrowany ukraiński system obrony powietrznej,
który na początku ubiegłego roku poważnie podciął skrzydła rosyjskim siłom powietrznym. To właśnie ten system obrony przeciwlotniczej uniemożliwił Rosjanom wykorzystanie syryjskiego scenariusza na Ukrainie. Logistyczna gehenna rosyjskiej armii stała się ponadczasowym filmem, kiedy rosyjskie lotnictwo nie mogło wesprzeć walczących oddziałów jako latająca artyleria, a wojna przekształciła się w konwencjonalną wojnę artyleryjską.
Infrastruktura energetyczna stanowi ważną wartość strategiczną, którą Ukraina musi chronić za wszelką cenę. Ciężar ochrony sieci energetycznej spadł na system obrony przeciwlotniczej, który był mocno wyczerpany ochroną ukraińskiej przestrzeni powietrznej, aw jej ramach wojsk ukraińskich walczących na froncie. Masa, czas, intensywność i wielokierunkowość rosyjskich bombardowań są zoptymalizowane tak, aby jak najbardziej obciążyć ukraińską obronę powietrzną. Często podawany w prasie standard, czyli stosunek udanych strzałów, jest całkowicie mylący. W tej konkurencji
nie chodzi o to, ile rosyjskich pocisków trafiło w cele, ale ile rakiet przeciwlotniczych pozostało Ukrainie.
Porównanie dolara za dolara jest również mylące. Dla Rosjan warto stracić drogiego drona wycieczkowego, jeśli mogą go użyć do odhaczenia pół tuzina „tanich” ukraińskich S-300. To całkowicie „dobry interes” dla Rosjan, aby zakończyć tę kampanię bez nowoczesnego sprzętu uderzeniowego pozostającego w ich ekwipunku, jeśli uda im się wyeliminować ukraińską obronę powietrzną.
Resztę zrobią rosyjskie siły powietrzne.
Ale co z systemami obrony powietrznej nadchodzącymi z Zachodu, ktoś mógłby zapytać. Znacznie nowocześniejsze NASAMS, Patriot itp. narzędzia? Odpowiedź na ten całkowicie słuszny argument jest podzielona na dwie części.
Po pierwsze, Zachód prawdopodobnie nie ma wystarczającej ilości broni, aby zbudować całkowicie nowy system obrony powietrznej w kraju wielkości Ukrainy. Z drugiej strony należy pamiętać, że w systemie obrony powietrznej nacisk kładziony jest na „system”. Samotna bateria Patriotów może pokryć dość skuteczną kopułę o średnicy kilkudziesięciu kilometrów nad swoim bezpośrednim otoczeniem. Pociski odziedziczone po myśliwcach na NASAMS mogą zapewnić podobnie skuteczną obronę lokalną. Przydatne mogą być nawet systemy Hawk, wzywane do zwłok z muzeów. Jednak to, czego nie może zrobić ta zachodnia „pstrokata załoga” obrony powietrznej, to praca jako system. Niewątpliwie na poziomie pojedynczego urządzenia własny system obrony powietrznej Ukrainy był znacznie bardziej zacofany niż nowe zachodnie urządzenia. Zostało to w pełni zrekompensowane faktem, że te często działające od dziesięcioleci urządzenia zostały zintegrowane w jeden system, który pokrył Ukrainę wielowarstwową żelazną kopułą.
To, co dzieje się za rykszą ukraińskiej infrastruktury energetycznej, to powolna dezintegracja starego, sprawdzonego i skutecznego ukraińskiego systemu obrony powietrznej. Jeśli Ukraina będzie w stanie zbudować zintegrowany system obrony powietrznej w oparciu o pozostałości starego systemu i nowych gości z Zachodu, to przewaga powietrzna pozostanie kwestionowana. Jeśli natomiast rosyjskim bombardowaniom strategicznym uda się osiągnąć swój rzeczywisty cel, a Ukraina pozostanie bez skutecznej obrony powietrznej, to sceny znane ze scenariusza syryjskiego zobaczymy wkrótce także w Europie Wschodniej.
Wyróżniony obraz: Izraelski Instytut Demokracji
