Siedemdziesiąt lat temu, 25 listopada 1953 roku, rozegrano mecz stulecia: Węgierska Złota Drużyna, uważana za najlepszą na świecie, pokonała na stadionie niepokonaną u siebie reprezentację Anglii w piłce nożnej 6:3 piłki nożnej na stadionie Wembley w Londynie.
105 000 widzów mogło zobaczyć, jak Węgrzy „uderzyli” gospodarzy trzema bramkami Nándora Hidegkutiego, dwoma Ferenca Puskása i jednym Józsefa Bozsika. Dla upamiętnienia historycznego sukcesu sportowego MLSZ ogłosił 25 listopada dniem węgierskiej piłki nożnej. Z okazji 70. rocznicy media publiczne upamiętniają legendarne starcie całodniową transmisją programu.
Liderzy węgierskiej reprezentacji narodowej zaaranżowali mecz na Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach w 1952 r., co Mátyás Rákosi, wszechpotężny przywódca Komunistycznej Partii Państwa, początkowo traktował bardzo poważnie, ale widząc potencjał propagandowy tkwiący w możliwym zwycięstwie, pozwolił piłkarzy do podróży. Gospodarze Anglików zaczęli reklamować wydarzenie jako mecz stulecia, w którym dwie superpotęgi piłkarskie, „angielskie lwy”, które wynalazły tę grę, ścierają się z „magicznymi Węgrami” zdobywającymi tron.
Anglicy wierzyli, że ich zawodnicy są lepsi fizycznie i technicznie i ignorując nowinki taktyczne, które pojawiły się na kontynencie, stanęli w przestarzałym systemie.
Mistrz olimpijski, Golden Team, który pozostał niepokonany od 24 meczów, w ustawieniu 4-4-2 wybiegł na zapełniony trawnik Wembley z numerem II. Pojawiła się także brytyjska królowa Elżbieta.
105-tysięczna publiczność nie zdążyła nawet zająć swoich miejsc, gdy Hidegkuti w pierwszej minucie trafił do siatki przeciwnika, a akcja na boisku toczyła się tak szybko, że bramkarz nie zdążył nawet się poruszyć (0-1). Już po kwadransie Anglicy odpowiedzieli: Mortensen wystartował Sewella, który trafił w lewy dolny róg (1-1). W 20. minucie Czibor wbiegł lewym skrzydłem i trafił na Puskása, który podał piłkę do Hidegkutiego, który zdobył swojego drugiego gola (2-1). Przy trzecim golu Węgier, po spektakularnym przyjęciu piłki, Czibor podał płasko do Puskása, który
swoją słynną na całym świecie sztuczką z wycofaniem powalił wyślizgującego się Wrighta, kapitana drużyny przeciwnej, jednego z najlepszych obrońców na świecie, a następnie bezbronnie uderzył w krótki górny róg (3-1).
Przy czwartej bramce Węgier Bozsik był w stanie wykonać rzut wolny z dwudziestu pięciu metrów, który Puskás wbił stopę w połowę boiska, a piłka odbiła się od słupka przeciwnika (4-1). Pod koniec pierwszej połowy Mortensen poprawił reprezentację Anglii, drużyny schodziły do szatni z wynikiem 4-2.
W 50. minucie Puskás odbił się po rzucie wolnym, podał do Bozsika, który rzucił piłkę spoza pola karnego w prawą stronę bramki, pod poprzeczkę (5-2). Trzy minuty później Puskás podwyższył Hidegkutiego, który strzelił hat-tricka (6-2), a Ramsey ustalił końcowy wynik po rzucie karnym (6-3).
Legendarną angielską postawę sportową docenia fakt, że widzowie często oklaskiwali rozwiązania węgierskich zawodników. Mecz był transmitowany w węgierskim radiu przez György Szepesi, podczas którego ulice w całym kraju były puste, przez co euforia była jeszcze większa. Jackie Sewell, który strzelił pierwszego gola dla Anglii, tak wspomina mecz: „Ludzie myśleli, że wygramy, ale tego dnia wyciągnęliśmy wnioski. Nie zagraliśmy źle, ale Węgrzy byli po prostu fantastyczni.
To była najlepsza drużyna, jaką w życiu widziałem grającą w piłkę nożną.”
Podczas meczu widoczna była lepsza kondycja, zaznajomienie się i przewaga taktyczna węgierskiej drużyny: preferowana przez kapitana reprezentacji Gusztáva Sebesa formacja 4-4-2 zaskoczyła przeciwnika, węgierscy napastnicy niemal bez przeszkód dotarli do angielskiej bramki. Obecnie wiele osób uważa, że Sebes swoją taktyką ataku praktycznie zrewolucjonizował futbol.
Zwycięstwo 6:3 z Anglikami było najsłynniejszym meczem Złotej Drużyny, który w krótkim czasie stał się legendą – choć w rewanżu, 23 maja 1954 roku, zadali Anglikom jeszcze bardziej upokarzającą porażkę 7:1, który – jak mawiał humor Pest –
„przyjechali na tydzień, a wyjechali z siedmioma…”
W wyniku szokujących porażek angielska piłka nożna zaczęła otwierać się na różne metody treningu i systemy taktyczne, a trzynaście lat później, w 1966 roku, ich reprezentacja narodowa zdobyła tytuł mistrza świata. (Ówczesny kapitan drużyny narodowej, Sir Alf Ramsey, sam grał dla nich w niesławnym meczu w 1953 roku.)
Triumf Złotej Drużyny trwał aż do finału Pucharu Świata w 1954 roku w Szwajcarii. Niemcy, które w meczach grupowych w pamiętnym finale w Bernie uległy 8:3, niespodziewanie okazały się lepsze od węgierskiej reprezentacji 3:2.
The Times: „W meczu z reprezentacją Węgier Anglia utraciła trwającą od kilkudziesięciu lat passę meczów bez porażki w kraju. Reprezentacja Anglii została pokonana na solidnej angielskiej ziemi przez zagranicznego zdobywcę, drużynę mistrzów olimpijskich, która teraz powraca do swojego kraju z niezwykle cennym sukcesem. Sto tysięcy widzów widziało zmierzch bogów. Węgrzy przeszli do historii, pokonując Anglię na ziemi, w powietrzu i taktyką”.
Daily Mirror: „Anglia, stary mistrz, została pokonana przez lepszego, nowego, usprawnionego mistrza zarówno pod względem gry, jak i umiejętności strzeleckich: najlepsza drużyna w Europie, a nawet na świecie”. Ostatnie 30 minut było sportową tragedią.
Daily Mail: „Widzowie, rozczarowani angielskimi zawodnikami, złożyli wyrazy szacunku imponującej grze Węgrów w piłkę. Od dwudziestu lat nie widzieli w Anglii futbolu takiego, jaki prezentują Węgrzy, którzy klasyką prześcignęli Anglików.
Neue Zürcher Zeitung: „Węgrzy byli prawdziwymi panami sytuacji przez cały mecz. Tak jak nie ma potrzeby wnoszenia wody do morza, tak nie jest konieczne ponowne wyliczanie dobrych cech węgierskich gwiazd futbolu”.
Corriere dello Sport: „Co nie zdarzało się przez 90 lat, teraz wystarczyło 90 minut. Pół godziny wystarczyło Węgrom, aby dosłownie zniszczyć brytyjskiego lwa.”
Avanti: „Ten mecz pokazał także, że węgierski futbol jest pierwszym w Europie i rozwiał legendę o niepokonanych Anglikach u siebie, która trwała przez dziewięćdziesiąt lat. Po dziewięćdziesięciu latach ci węgierscy chłopcy pojechali do Londynu, podwinęli rękawy koszul i udowodnili błędne złudzenia tych, którzy zawsze uważali się za mistrzów europejskiego futbolu.
L'Equipe: „W meczu wydawało się, że Anglicy starzeją się o dziesięć lat przy każdym golu. Można niemal powiedzieć, że angielska drużyna zagłębiła się w swoją przeszłość, ale jednocześnie Węgrzy dzięki swoim genialnym sukcesom stali się mistrzami futbolu.
Le Figaro: „Węgrzy niespodziewanie zmusili Anglików do zmiany ról: jako uczniowie dali swojemu mistrzowi nauczkę. Wiedza węgierskich zawodników jest tak wysoka, że wszystkie ich trudne zagrania techniczne i taktyczne wydawały się całkiem naturalne.”
Le Monde: „Węgierska drużyna przez cały czas miała ogromną przewagę, a ich zwycięstwo nigdy nie było wątpliwości”.
Parisien Liberé: „Węgrzy odnieśli wielki sukces na boisku, na którym najlepsi na świecie przed nimi zawiedli jeden po drugim. Anglicy nie mogą się już pochwalić, że są niepokonani u siebie.
Wiener Kurier: „Wynik 6:3 nie oddaje wiernie wielkiej przewagi węgierskiej drużyny”.
Neue Wiener Tageszeitung: „W tym meczu reprezentacja Węgier zaprezentowała wyższą szkołę piłkarską na angielskiej ziemi, w ojczyźnie futbolu”.
Junge Welt: „Nauczyciel piłki nożnej został uczniem w środowe popołudnie”.
Der Abend: „Węgierska gospoda w Londynie. Obecny sukces Węgrów nie jest dziełem przypadku, ale efektem dobrze zaplanowanych prac budowlanych także w dziedzinie sportu.”
Rudé Právo: „Węgierski futbol wykorzystał stare tradycje i zbudował na nich swój nowoczesny styl futbolu, oparty na zasadach naukowych i nowym systemie edukacji. Czechosłowacki futbol musi korzystać z doświadczenia Węgrów”.
Zwycięstwo 6:3 nad Anglią pozostawiło niezatarty ślad w historii sportu. Na pamiątkę zwycięstwa Węgierski Związek Piłki Nożnej od 1993 roku
obchodzi 25 listopada jako węgierski dzień piłki nożnej.
Mecz stał się inspiracją dla filmu Pétera Timára 6:3 (Zagraj ponownie, Tutti), w 2013 roku zorganizowano wystawę w Węgierskim Centrum Kultury w Londynie, a rok później zwycięstwo Węgier 6:3 zostało namalowane w VII. na jednej z dzielnicowych zapór ogniowych.
Wyróżniony obraz: Stolica VII. dzielnicy, przy ulicy Rumbach Sebestyén, grupa kreatywna Neopaint Works uwieczniła na malowidle ściennym o powierzchni 1000 metrów kwadratowych złoty triumf węgierskiej drużyny piłkarskiej w Londynie w 1953 roku, mecz stulecia, zwycięstwo węgierskiej drużyny na stadionie Wembley 6:3 (Zdjęcie: MTVA/Bizományosi: Jászai Csaba)
