Péter Feledy: Ze swojej strony cieszę się, że nie muszę dziś oglądać telewizji

Przez 40 lat pracował w telewizji jako prezenter, redaktor i reporter, przygotował słynny piżamowy wywiad z premierem Józsefem Antallem, przeszedł próby równie słynnej debaty Kónya-Pető. Z Péterem Feledym rozmawialiśmy o telewizji, autentyczności filmu Blokada oraz o tym, kiedy Gyula Horn rozczarował telewizyjną legendę.

Uczęszczał na wydział prawa ELTE, został prokuratorem, a następnie w 1971 roku startował w konkursie „Poszukiwany jest reporter”, który wygrał. Dlaczego przymknąłeś oko na karierę prawniczą?

Wybór kariery prawniczej był przypadkowy, a nie jakimś dziecięcym marzeniem. Po maturze zostałem nawet przyjęty na Wychowanie Fizyczne, więc miałem inne pomysły. Ale wielu moich znajomych studiowało prawo i ja sam uważałem to za dziedzinę, która przygotowuje do wielu rzeczy. Myślałem, że to będzie przyjemne kilka lat, ale w międzyczasie znudziło mi się, powtarzałem jeden rok i już wtedy wiedziałem, że prawnikiem nie będę długo.

Kto pokierował go w tym kierunku?

Nikt, rozproszyłem się, kariera prokuratora wydawała się interesująca. Rysownikiem byłem rok czy dwa, potem zdałem egzamin zawodowy, potem kaprysami losu wstąpiłem do Stolicy, potem XVIII-XIX. Zostałem skierowany do Prokuratury Rejonowej. I ożeniłem się, ale moja pierwsza żona nie lubiła Budapesztu, dorastała w Sárvár w inteligentnej rodzinie, zdecydowanie chciała wsi, więc skorzystaliśmy z okazji przetargu i wygraliśmy Derecské koło Debreczyna. Prawnikiem został przez przypadek, a ja – jako podwładny – stworzyłem ze sobą Prokuraturę Drogową Derecske. Nawiasem mówiąc, Derecske było także bogatą osadą rolniczą i siedzibą powiatu. Mieszkałem więc tu do czasu ogłoszenia „Reportera poszukiwanego” i tu też zdecydowałem się wejść, wielu moich kolegów wygrało w poprzedniej serii, znałem prawie wszystkich z góry.

A potem co się stało?

Przeprowadziliśmy się do Pesztu, ale znalezienie samodzielnego mieszkania było beznadziejne, ale można było wynająć bardzo dobre mieszkanie i po kilku poszukiwaniach znaleźliśmy odpowiednie. Niestety jednak antybudapesztańskie nastawienie mojej żony nie uległo zmianie, aw międzyczasie nasze małżeństwo jakoś ochłodziło się.

Podczas blokady taksówek przeprowadziłeś pamiętny wywiad w piżamie z Józsefem Antallem, scenę, która jest również mocno akcentowana w filmie Blokada. Jak myślisz, czy producentom udało się wiernie odtworzyć ten wywiad z premierem?

Kłopoty wybuchły w piątek, prawda?Tego ranka pomyślałem, że wieczorem zaproszę polityków MDF i SZDSZ do dyskusji, do ścierania się opinii.

Mówimy o programie The Window?

Tak, Ablak schodził już w każdy piątek z prelegentami takimi jak minister MDF Balázs Horváth, Iván Pető z SZDSZ czy Gábor Fodor z Fideszu. Potem też wezwano mnie do pracy w sobotę, ale nie chciałem iść, bo większość ludzi z telewizji to przeciwnicy MDF.

Film to odzwierciedla.

Tak. Więc nie miałem na to ochoty, bo widziałem, co robią, do kogo dzwonią, i powiedziałem nie. W niedzielę wczesnym popołudniem zadzwonił do mnie István G. Pálfy, redaktor naczelny stacji informacyjnej i powiedział, że wygląda na to, że wywiad z Józsefem Antallem można przeprowadzić wieczorem. W każdym razie wcześniej przeprowadziłem z nim co najmniej 3-4 wywiady.

Jego pokój jest przedstawiony w filmie jako dobrze utrzymany, dobrze wyposażony, ale w rzeczywistości tak nie było, w rzeczywistości leżał w zrujnowanym pokoju, w którym nie działał nawet telewizor na ścianie.

Dlaczego nie poszedłeś do eleganckiego pokoju? Najwyraźniej był też taki w Kútvölgyi.

Oczywiście, że tak, ale sam poprosił o pokój, bo w tym pokoju zmarł też jego ojciec, a później i matka. Jest to powiedziane w filmie, ale plany zdjęciowe nie odzwierciedlają przygnębiającego spustoszenia pierwotnego oddziału.

Czy film wiernie odtwarza samą rozmowę?

Autentycznie niewiele z niego wycięto. Nawiasem mówiąc, József Antall był charyzmatyczną osobą, uwielbiałem przeprowadzać z nim wywiady, można było go zapytać o wszystko.

„Nie powinieneś podejmować się zadania, które cię nie interesuje” – powiedział niedawno, udzielając wywiadu na temat narodzin węgierskiego wywiadu politycznego jako gatunku i profesjonalizmu. Co myślisz o aktorach medialnych tamtych czasów i teraz?

Odeszłam w wieku 80 lat, dorastałam w innym świecie, zmienił się też świat telewizji. Dziś połowa czasu nadawania jest komercyjna, głównie w telewizji komercyjnej, ale jest również obecna w telewizji publicznej, a to łamie koncepcję. Egzekucja i aktorzy medialni również się zmienili, nie wszystko na ich korzyść. Oczywiście w tym czasie starzy ludzie również powiedzieli nam, że mają obiekcje, ale były to obiekcje innej natury.

Myślę więc, że ze spokojnym sercem mogę ze swojej strony powiedzieć, że cieszę się, że nie muszę dziś robić telewizji, że nie jestem dziś producentem telewizyjnym.

O György Marosánie powiedział, że był świetnym mówcą, niezależnie od treści, prawdziwym mówcą z beczki. O kim można dziś powiedzieć, że jest znakomitym retorem?

To trudne pytanie, retoryka to odrębna nauka. Ciekawe, że dziś nie słyszy się często klasycznych przemówień, Viktor Orbán ma tylko takie przejawy. I oczywiście Gyurcsány, którego nie bardzo lubię, też ma pewien talent jako mówca beczkowy, wzmacnia go też metakomunikacją i gestykulacją, albo wydaje mu się, że wzmacnia to, co ma do powiedzenia, ale poza nimi ja nie widzę wybitnego mówcy w tej dziedzinie.

Poziom intelektualny politycznego życia publicznego – powiedzmy 95 proc. – odszedł tak daleko od klasycznego gatunku debaty, jak Makó z Jerozolimy.

Trudno mi znieść chamstwo. Tak więc, nawet jeśli są parlamentarzyści obdarzeni ukrytym talentem oratorskim, tak naprawdę nie są oni wymienieni. Większość głośników to głośniki beczkowe.

Która debata polityczna podobała ci się najbardziej jako moderatorowi?

Na pewno nie spór Kónya-Pető. Ale później bardzo podobała mi się debata Kónya-Orbán – w 1992 r. w programie Létkérdések – ciekawe było, jak się do siebie odnosili. Nowością tego programu było to, że zawsze prosiliśmy debatujące strony o zorganizowanie własnej widowni. Na wsi było to wdzięczne zadanie dla partii, mniej w Budapeszcie. Podczas debaty Kónya-Pető publiczność przejęła kontrolę, rozpętało się piekło i należało ich uciszyć, ale nie mogłem.

Zastanawiałem się potem, czy gdyby Antall, który był politykiem w klasycznym i najlepszym tego słowa znaczeniu, był obecny, może sprawy potoczyłyby się inaczej, może poradziłby sobie z tymi niesamowitymi emocjami.

Już sam jego wygląd, styl mówienia, cała jego postawa wywarły zaskakujący wpływ na słuchaczy.

Jak wyglądały twoje relacje z Gyulą Hornem?

Powiedzmy, że to interesujące. Zauważam, że druga strona nie mogła tego ani przełknąć, ani wypluć. Jednak pamiętam, że kiedyś bardzo się wściekłem na "Gyufę", kiedy był tu St. II. Papież János Pál, a po audiencji zapytałem Horna, czy „Panie Premierze, w trakcie swojej kariery rozmawiał Pan z czołowymi politykami o najróżniejszych talentach i zdolnościach, czy było coś wyjątkowego, coś szczególnego w Papieżu?” . Na co, po chwili zastanowienia, odpowiedział, że „nie było”. Mój świat zawalił się we mnie...

Wyróżniony obraz: HírTv