Zgodnie z obietnicą będę kontynuować komunikat edukacyjny na temat chorób autoimmunologicznych. W poprzedniej części dokonałem przeglądu podziału, przyczyn i częstości występowania patologii autoimmunologicznych oraz starałem się rozwiać błędne przekonanie, że patologii tych nie można właściwie leczyć. W tej części skupiając się na objawach, chciałabym przedstawić, jakie dolegliwości i objawy diagnostyczne należy uznać za chorobę autoimmunologiczną, dlaczego częściej występuje ona u kobiet, gdzie się zwrócić w przypadku podejrzenia takiej choroby oraz jakie są możliwości leczenia.
Naukowo udowodniono, że układ odpornościowy kobiet i mężczyzn nie jest taki sam, a mechanizmy obronne kobiecego organizmu są zasadniczo lepsze. Pełni to oczywiście rolę ewolucyjną i tym możemy również wyjaśnić fakt, że kobiety żyją dłużej niż mężczyźni. Ma to jednak również nieprzyjemne konsekwencje. To, co szczególnie dobrze się sprawdza, jest niestety również bardziej podatne na przepracowanie. To właśnie dzięki temu
choroby autoimmunologiczne znacznie częściej występują u kobiet, w przypadku niektórych chorób (takich jak SLE czy zespół Sjögrena) wskaźnik ten może być nawet dziesięciokrotnie wyższy (!).
Które narządy są zaatakowane i jakie objawy wiążą się z chorobami autoimmunologicznymi?
Chociaż w zasadzie nie ma narządu, który nie byłby dotknięty chorobą autoimmunologiczną, najczęściej dotknięta jest skóra, stawy, układ pokarmowy, nerki i płuca.
Nieprzypadkowo objawy tych patologii są różnorodne, ich rozpoznanie jest trudne, mogą dotyczyć kilku narządów, a ich przebieg jest nietypowy.
To nie przypadek, że genialny naczelny lekarz z zasłużenie popularnego serialu szpitalnego często wskazuje na wątpliwości pojawiające się podczas diagnostyki różnicowej trudnych przypadków z chorobą autoimmunologiczną. W ten sposób „toczeń” (toczeń rumieniowaty układowy SLE) stał się „ulubioną” chorobą doktora House’a.
I choć oczywiście nie jest możliwe omówienie objawów wszystkich chorób autoimmunologicznych w artykule informacyjnym, możemy podać pewne wskazówki, kiedy myśleć o chorobie autoimmunologicznej.
Gdy jednocześnie pojawiają się nietypowe objawy;
w przypadku niezagojonych, nasilających się dolegliwości stawów i/lub mięśni. W przypadku niektórych, dziwnych zjawisk skórnych, którym towarzyszą objawy o charakterze wyłącznie wewnętrznym, lub w przypadku objawów, którym towarzyszy pogorszenie czynności nerek lub gorączka, której nie da się wytłumaczyć żadną inną przyczyną. Niegojące się zapalenie opłucnej lub osierdzia może być również spowodowane chorobą autoimmunologiczną. Jeden typ wiąże się ze zmniejszoną funkcją gruczołów zewnątrzwydzielniczych, powodując suchość oczu i ust. W kręgach medycznych dobrze wiadomo, że w około jednej trzeciej przypadków podłożem stanu gorączkowego niewiadomego pochodzenia (FUO) jest choroba autoimmunologiczna.
W badaniu laboratoryjnym przyspieszone opadanie, wysokie wartości stanu zapalnego (tzw. CRP), zwiększona lub jedynie obniżona liczba białych krwinek i płytek krwi, pogarszająca się czynność nerek, anemia wskazują lub mogą wskazywać na chorobę autoimmunologiczną.
Z tego powodu diagnoza jest trudna i wymaga specjalisty. Niestety nie raz zdarza się, że zanim pacjent przejdzie serię różnych wizyt i trafi do odpowiedniego specjalisty, upływa dużo czasu. W idealnym przypadku ostatecznym miejscem docelowym będzie ośrodek autoimmunologiczny, w którym immunolog postawi diagnozę i rozpocznie leczenie. W naszym kraju takie ośrodki można znaleźć na uczelniach medycznych (Budapeszt, Debreczyn, Pécs, Szeged) a także w szpitalach siedzib powiatów.
O ile niektóre choroby autoimmunologiczne jeszcze kilkadziesiąt lat temu były śmiertelne, inne, dzięki rozwojowi medycyny, powodowały poważne i trwałe uszczerbki na zdrowiu, przedłużające się choroby przewlekłe.
obecnie pacjenci ci mogą być bezobjawowi lub nawet całkowicie wyleczeni.
Około dwadzieścia lat temu pojawiła się terapia przeciwciałami monoklonalnymi, zwana terapią biologiczną (i z powodzeniem stosowana w leczeniu niektórych nowotworów), która z powodzeniem może być stosowana także w chorobach autoimmunologicznych. Nie ma zatem powodu do rozpaczy, nawet jeśli pojawi się choroba autoimmunologiczna, gdyż w naszym kraju dostępne są odpowiednie narzędzia diagnostyczne i najnowocześniejsze procedury lecznicze, które pozwalają pokonać te choroby.
Autor: dr György Temesszentandrasi
Zdjęcie: Dmitriy Gutarev / Pixabay
O chorobach autoimmunologicznych w kilku zdaniach (oczywiście rozwiewających błędne przekonanie)
