Powinienem służyć Bogu i bliźnim jeszcze czyściej, jeszcze lepiej

Wywiad z Csabą Böjte.

Zobaczyłam, że nawet najbiedniejsze dziecko ma szansę podjąć dobre decyzje, a najbogatsze dziecko też ma szansę coś schrzanić. Wolna wola jest bardzo ważna. Podczas sądu ostatecznego Bóg nie pociągnie do odpowiedzialności nauczyciela ani strony za ciebie, ale ciebie samego. Trzeba podjąć dobrą decyzję, biorąc pod uwagę okoliczności, w jakich żyje się, mówi franciszkański mnich Csaba Böjte, którego biografia została niedawno opublikowana.

Założyciel Fundacji Szent Ferenc w Déva, który tego lata został odznaczony węgierskim Orderem Honoru, opowiada o próbach ostatnich lat, tak jakby jego radość życia i miłości nie osłabła. – Czuję, że jeszcze wyraźniej, lepiej i intensywniej powinienem służyć Bogu i bliźnim – mówi brat Csaba, który w wywiadzie opowiada także o swoich sześciu tysiącach dzieci, obecności złego ducha i ludzkiej głupocie.

Czy łatwo było Ci zdecydować się na tę biografię?

Prawda jest taka, że ​​po raz pierwszy starałam się uniknąć napisania o mnie książki. Kiedy jednak zobaczyłem, że to nie przejdzie, próbowałem namówić Leviego (pisarz Levente Csender – red.), aby głównym bohaterem książki był Dobry Bóg, a ja byłem co najwyżej postacią drugoplanową, jak wszyscy. Proszę, drogi czytelniku, aby mimo wszystko przeczytał tę książkę.

Jak rozpoczął swoją podróż?

Podstawowym doświadczeniem mojego życia jest to, że nie żyjemy na samotnej wyspie, ale w pięknym Bożym świecie. Już jako dziecko chciałem zostać alpinistą, dużo się wspinaliśmy w górach. Zawsze rozmawialiśmy o tym, która góra jest najwyższa, na którą warto się wspiąć. Pomyślałam wtedy, że sam Dobry Bóg jest największą białą plamą na świecie, że powinniśmy Go lepiej poznać i pokonać. Dlatego ostatecznie sięgnąłem nie do geologii, ale do teologii, czyli do nieba zamiast do ziemi.

„Trudno ich nie zauważyć”

Czy uczęszczając na teologię lub później jako młodszy ksiądz, myślałeś, że dzieci odegrają tak poważną rolę w Twoim życiu?

Mówię żartem, nadal jestem proboszczem w Szaszváros, a dzieci i domy dziecka to trochę jak cudze podwórko, dodatkowa praca. Na początku w ogóle nie było to uwzględnione i nawet teraz nie jest to specjalnie uwzględnione. Wykonywałem swoją pracę jako ksiądz, a dzieci żebrały przed kościołem. Trudno było ich nie zauważyć. I co w takiej sytuacji robi człowiek: zaprasza go na ciasto, na owoc. A kiedy raz czy dwa razy je przywołałeś, powoli zauważałeś, że tych dzieci było coraz więcej. Na początku lat dziewięćdziesiątych w Rumunii doszło do bankructwa państwa, wiele osób straciło pracę, wiele rodzin, a wiele dzieci trafiło na ulice. Dzięki Bogu, ci, z którymi to wszystko zaczynaliśmy, już dorośli, w dobrym zdrowiu, większość z nich została matkami i ojcami, dobrze jest ich spotkać także dzisiaj.

W ciągu ostatnich trzydziestu lat spod jego rąk i instytucji Fundacji św. Ferenca Dévai wyszło ponad sześć tysięcy dzieci. Jednak ich dzieci nie mieszkają już w ich domach. Czy to największy sukces?

Dla mnie to także wielkie przeżycie. Wiem dokładnie, skąd pochodzą te dzieci, nigdy w życiu nie myślałam, że będę w stanie je zaakceptować i że staną się ludźmi.

W międzyczasie urodziło się ponad tysiąc wnuków.

Jeśli spojrzeć na to ściśle, mamy tylko dwójkę dzieci, które są dziećmi naszych byłych rodziców. Znamy dobrze tę matkę, wyjechali na Zachód, tam pracują, chcą tam kupić dom. Dziadkom można wybaczyć, że to my, a nie oni, wychowujemy dwójkę ich wnuków.

Na przestrzeni lat widział wiele trudnych losów i sytuacji życiowych. Co pomogło?

Pali, młody człowiek, którego tu wcześniej spotkali, był jednym z naszych wychowanków – obecnie zastępczym. Mówiliśmy, że to jeden z naszych cudownych ludzi. Jego rodzice byli pasterzami, nie mogli wiele zrobić ze swoimi dziećmi. Nawet gwiazda świata ma trenera i wciąż jest wielu ludzi, którzy go szkolą, aby osiągnął sukces. Nawet dobra nota ostatecznie pokazuje owoc jedności rodziny. Ale Pal został tylko skarcony, a nie przytulony – a wtedy dziecko bardzo łatwo może wpaść w spiralę upadku. Wpada w zamieszki, przebija koło samochodu nauczyciela, robi różne głupie rzeczy. To jest właśnie zadanie domu: wyprowadzić z niego dzieci i wprowadzić je na ścieżkę wznoszenia się. To trudne, wymaga dużo czasu i energii. I nie możesz powiedzieć, niewdzięczny dzieciaku, dlaczego zrobiłeś to czy tamto. Po zmartwychwstaniu Jezus Chrystus mówi swoim apostołom, aby się nie bali, bo jeśli odejdzie, Ojciec Niebieski ześle na jego miejsce nowego pocieszyciela, pocieszającego Ducha Świętego. Jeśli urodziliśmy się na obraz i podobieństwo Boga, naszym zadaniem jest pocieszanie, zachęcanie i pomaganie innym.

Czy dlatego mówi, że chciałby kiedyś napisać na swoim nagrobku: „Brat Csaba, pocieszyciel”?

Tak, ale oczywiście byłoby dobrze, gdyby inni uważali, że jest autentyczny. Miałem bardzo miłe doświadczenie. Dzieci były bardzo niegrzeczne, wydarzyło się wiele złych rzeczy, byłam zgorzkniała. Chciałem wyjść w świat, więc poszedłem do lasu. Była wczesna wiosna, pamiętam, jak zatrzymałem się przed starą akacją pełną cierni. Myślałam, że chciałabym zjeść miód akacjowy, ale gdybym upadła na to drzewo i próbowała „wyciągnąć” ten nektar siekierą lub piłą łańcuchową, to by mi się nie udało. Ale jeśli będę cierpliwa i błogosławione światło słoneczne ogarnie je, a ciepły wiosenny deszcz zleje to drzewo, ubierze się w piękne szaty. Najpiękniejsze dni w roku dla akacji to te, w których mogą gościć pszczoły. I wtedy zrozumiałam, że mam być tym błogosławionym słońcem, tym ciepłym wiosennym deszczem, a nie jakimś surowym kowalem, który zmusza ich do wyrażenia zgody lub uzyskania dobrej oceny.

Znaczenie wolnej woli

Całe jego życie jest rodzajem zemsty, zemsty na ludzkiej głupocie. Kiedy najbardziej dotkliwie zetknąłeś się z głupotą?

Mój biedny ojciec trafił do więzienia w 1959 roku i chociaż po trzech latach został zwolniony, nie przeżył długo uwolnienia. Ucierpieliśmy także na skutek kolektywizacji. Zastanawiałem się, kto na tym skorzystał. Przecież nikt. Nie ma wątpliwości, że poświęciliśmy się w jakimś szlachetniejszym celu. Głupi komunizm ostatecznie wszystko zniszczył, to była wielka porażka, pochłonął wielu ofiar. Ciemności nie da się posiekać i wypchnąć przez okno. Światło musi być zapalone – pojedyncza świeca może zdziałać cuda. Dlatego nie chcę zmieniać świata, ale w jakiś sposób chcę przybliżyć dzieciom Boga i światło. Sumienie jest forum, na którym niebo spotyka się z ziemią, gdzie można prowadzić dialog z nieskończonością. Kiedy będziemy mieć więcej Boga w naszym życiu, automatycznie będzie mniej bólu i smutku. Przychodzi mi na myśl Pilinszky, który mówi

„To, co mamy, jest nie do opisania dobre. / Z każdego dachu widać słońce”.

Zobaczyłam, że nawet najbiedniejsze dziecko ma szansę podjąć dobre decyzje, a najbogatsze dziecko też ma szansę coś schrzanić. Wolna wola jest bardzo ważna. Sądem ostatecznym Bóg nie pociągnie do odpowiedzialności nauczyciela, czyli partii, za ciebie, ale ciebie samego. Musisz podjąć dobrą decyzję, biorąc pod uwagę okoliczności, w których żyjesz.

Często ostrzega przed obecnością złego ducha. Dlaczego często nie zauważamy, że zło w nas działa?

Nie wierzę w Boga, który chce, żebyśmy cierpieli. Jezus chce, aby „moja radość była w was i wasza radość była pełna”. Pragnie dzielić się z nami radością tworzenia, radością mądrości, radością cieszenia się pięknem, radością z dobrze wykonanej pracy, radością otrzymywania i niesienia życia. Ale zły duch, małpa Boga, również oferuje swoje przyjemności: przyjemność konsumpcji, przyjemność cielesnych pragnień w alkoholu, narkotykach i seksualności. Moje ciało stawia wymagania, pytanie czy dam radę je zapanować, czy puścić wodze i przebrnąć przez wszystko. Również zły duch zabiera Jezusa na gzyms kościoła i mówi: rzuć się w dół, a aniołowie będą cię nosić na rękach. Trzecią pokusą jest pragnienie władzy, które jest obecne także w każdym z nas, ale Jezus potrafił jej powiedzieć: „Idź precz ode mnie, szatanie!”.

Na jakiej podstawie opierasz tezę, że świat będzie piękniejszy za pięćdziesiąt czy sto lat?

To nie optymizm, to spojrzenie na życie, rzeczywistość. Kiedy ktoś mówi, że dwa tysiące lat minęło na próżno, mówię mu: spójrzcie, ile imion ma dziś miłość: oświetlenie publiczne, edukacja publiczna, bezpieczeństwo publiczne, zdrowie publiczne i mógłbym je wymienić. To wszystko jest miłość Chrystusa XXI. nazwy stulecia. Jeśli się nie zastanawiacie, jakie to są wielkie rzeczy, radzę wam pojechać na przykład do Kongo i podziwiać tam drogi, gdzie w ogóle nie ma publicznej edukacji, nie ma publicznej opieki zdrowotnej. Z przykazania miłości Chrystusa wyrosły piękne rzeczy i za to samo uważam demokrację. Zobaczmy, w wyborach europejskich walczy ze sobą pięćset milionów ludzi, kandydaci wszędzie się promują, a drugiego ciągle oczerniają. Ale potem odbywają się wybory, ustala się ostateczny wynik – i nikt nie zginął, nie polała się krew, żadne czołgi nie przejechały ulicami Europy. Nie twierdzę, że była to najlepsza decyzja, jaką wówczas podjęliśmy, ale jest to wspaniała rzecz.

„Nie mam złości ani urazy”

Potem sprawa przyćmiła jego prawie trzydzieści lat pracy. W 2017 roku według niektórych źródeł brat wychowanka, według innych wolontariusz, powiedział, że wychowanek nadużył zaufania dzieci oraz znęcał się nad nimi seksualnie i fizycznie. Kiedy pojawiło się podejrzenie, natychmiast zwrócił się do władz o zbadanie sprawy. Postępowanie trwało pięć lat, a latem ubiegłego roku sąd w Csíkszereda wydał wyrok w sprawie byłego nauczyciela, który został skazany na trzydzieści lat więzienia. Jak to wszystko przetrwałeś? Czy udało mu się pokonać trudności i ataki?

Niedawno był Dzień Świętej Elżbiety. To piękna historia – kiedy umiera jej mąż, kiedy zostaje wyrzeczona, a ona nie może nawet dotknąć własnej własności, ona nadal pozostaje na ścieżce miłości i robi, co do niej należy. Ważne jest również, abyśmy pokazali naszym dzieciom, że trzeba być dobrym nie tylko wtedy, gdy nas oklaskują, ale także wtedy, gdy nas krytykują – zasadnie lub bezpodstawnie.

Podsumowując, był to cenny czas, który pomógł mi stawić czoła wielu rzeczom. W tym świecie, w którym każdemu tak łatwo jest napić się wody, ważne jest, aby człowiek pokazał, że nie idzie drogą ze względu na opinię innych, ale z woli Bożej.

Dziękujemy wszystkim, którzy zwracali się do nas z konstruktywną krytyką. Dziękuję też za opinie tych, którzy zwrócili uwagę na domniemane lub rzeczywiste błędy, na które naprawdę warto zwrócić uwagę. Nie mam złości ani urazy. Podszedłem do wielu osób, które nas krytykowały i, jeśli to możliwe, rozmawiałem z nimi. Nie mamy nic do ukrycia, patrzę wstecz – i przed siebie – z podniesioną głową.

Czy przeszkadzało Panu, że sprawa została tak rozdmuchana, że ​​w niektórych mediach pojawiały się mrożące krew w żyłach szczegóły i historie pełne kłamstw?

Powiedziałbym raczej, że byłem zaskoczony. Wiem, że gdybym nie poszła tą drogą, większość krytyki i ataków nie dotarłaby do mnie. Św. Paweł, gdy zostaje wychłostany, cieszy się, że mógł cierpieć dla Chrystusa – cóż, jeszcze do tego nie doszedłem. Ale mogę zaakceptować prawdziwość powiedzenia, że ​​złoto próbuje się w ogniu. Św. Franciszek gdzieś to umieścił, że ten, kto ma miłość Bożą, zostaje oddzielony, gdy zostaje dotknięta jego cześć. Jeśli miłość Boga i człowieka jest tylko balonem, to logiczne jest, że małe ukłucie i pęknie. Ja natomiast nie czuję, że mój zapał do życia i miłości zmalał, wręcz przeciwnie. Czuję, że powinienem służyć Bogu i bliźnim jeszcze wyraźniej, lepiej i intensywniej.

Jakie są Twoje plany?

Zawsze staramy się obchodzić Boże Narodzenie inaczej. Był czas, kiedy próbowaliśmy zgromadzić dla dzieci członków rodziny i krewnych i to był ten dar. Był czas, kiedy zabierałem ich do więzienia, żeby mogli przekonać się, jak dobrze jest być dobrym. Śpiewali kobietom w więzieniu, rozdawali prezenty i naprawdę nie było już suchego oka. Teraz organizujemy puchar w Sepsiszentgyörgy, zapraszamy na niego biedne dzieci. Chcemy zgromadzić dwa tysiące dzieci, z których większość nigdy nie była na meczu piłkarskim. Dzięki uprzejmości Wielkiego Cyrku Stolicy wyruszymy na wózku z betlejemską instalacją, która zatrzyma się w wielu miastach, w których mamy domy w dniach 10-23 grudnia, a następnie 23 grudnia karawana dotrze do Budapesztu.

A w edukacji?

W zmieniającym się świecie z pokorą skupiam się na zmieniających się zadaniach. Dzięki Bogu, dzieci już nawet nie żebrzą na ulicach Transylwanii. Jedno moje oko płacze, drugie się śmieje, ponieważ różne sposoby planowania rodziny, w tym aborcja, są wśród nas bardzo powszechne. Dzieci, które w latach dziewięćdziesiątych spędziły życie jako dzieci ulicy, dziś już nawet się nie rodzą. W Transylwanii niedawno zwróciliśmy się w stronę dorosłych. W ubiegłym roku udało nam się także podpisać umowę z dwiema szkołami zawodowymi na Węgrzech, kierownikiem i organizatorem internatu, rozpoczęto kursy malowania, malowania i konserwacji pomieszczeń. Ci, którzy wylatują z naszego kraju, nawet jeśli ukończyli tak a tak znany zawód, nie mogą się dalej kształcić, ponieważ w Rumunii praktycznie nie ma edukacji dla dorosłych. Te szkolenia zawodowe organizujemy przede wszystkim dla nich, ale zapisać się może każdy.

naród węgierski

Wyróżniony obraz: MTI/Márton Mónus