Liczba chrześcijan w krajach Bliskiego Wschodu maleje, ponieważ ich sytuacja jest niezwykle trudna. Na świecie ponad 360 milionów prześladowanych chrześcijan doświadcza obecnie ucisku i dyskryminacji. Oznacza to, że problem ten dotyka co siódmego wierzącego. Wywiad.
Rozmawialiśmy z Tárikiem Meszárem, głównym badaczem Centrum Eurazjatyckiego i Instytutu Badań nad Migracjami, o tym, co społeczność międzynarodowa może zrobić i jakie mogą być konsekwencje, jeśli sytuacja chrześcijan w regionie nie ulegnie zmianie.
– Jak w ostatnich latach rozwinęła się sytuacja chrześcijan na Bliskim Wschodzie?
- Obecnie liczba chrześcijan maleje w kilku krajach arabskich, takich jak Liban, Syria, Irak i Jemen. Według doniesień w Libanie do 2020 roku liczba chrześcijan spadnie z poprzednich pięćdziesięciu do niecałych 34 procent. Milicja Hezbollahu przyczyniła się do ich exodusu, narzucając rygorystyczne zasady ubioru, eksmitując chrześcijan z ich posiadłości na obszarach wiejskich i miejskich oraz stanowisk w rządzie.
Niewiele lepsza jest sytuacja w Syrii, gdzie dziesięć lat po rewolucji przeciwko Assadowi liczba chrześcijan spadła o siedemdziesiąt procent. Według raportu Syryjskiej Sieci na rzecz Praw Człowieka z 2019 r. różne bojówki były odpowiedzialne za 61 procent ataków na kościoły chrześcijańskie w latach 2011–2019.
Jeśli chodzi o Irak, liczba chrześcijan spadła do około 141 000 z 1,5 miliona odnotowanych w spisie powszechnym z 1987 roku. W ciągu ostatnich dwóch dekad wydarzyło się wiele wydarzeń, które negatywnie wpływają na mniejszości, a chrześcijanie sprzedający alkohol często spotykają się z karami, mimo że ten ostatni jest ich niezastąpionym źródłem dochodu. Kolejnym problemem jest to, że w osadach zamieszkałych przez mniejszości – które zostały w znacznym stopniu zniszczone przez Państwo Islamskie – rozwój infrastruktury jest opóźniony, a możliwości zatrudnienia są ograniczone. W odniesieniu do Iraku można wymienić tak wiele pozytywnych rzeczy, że przeciętni obywatele muzułmańscy nie żywią żadnej urazy do mniejszości etnicznych i religijnych, a raczej bojówki i grupy ekstremistyczne dopuszczają się łamania prawa.
W Jemenie wspierana przez Iran milicja Houthi przeprowadziła kampanię polegającą na zabijaniu i porywaniu chrześcijan oraz niszczeniu i grabieży mienia kościelnego, aby zastraszyć mniejszość chrześcijańską.
Byli prześladowani i pozbawiani opieki zdrowotnej, zakazano Biblii i zachęcano do jej spalenia. W latach dwudziestych opracowano programy szkolne nawołujące do nawoływania do chrześcijan i innych mniejszości religijnych. Od tego czasu liczba chrześcijan w Jemenie spadła z czterdziestu tysięcy do zaledwie trzech tysięcy.
– Jak sobie wyobrazić okoliczności, w jakich żyją chrześcijanie w konkretnych sytuacjach życiowych?
- Prześladowania grup niemuzułmańskich w większości nie są prowadzone na szczeblu państwowym. Poważnym problemem jest to, że władza i wpływy poszczególnych rządów nie obejmują całego terytorium danego państwa, co prowadzi do wzmacniania się poza ich kontrolą organizacji wojskowych, czyli bojówek czy grup terrorystycznych. Wystarczy wspomnieć Egipt, który ma największą wspólnotę chrześcijańską na Bliskim Wschodzie (ponad dziesięć milionów ludzi), gdzie w ostatnich latach grupy ekstremistyczne dokonały licznych zabójstw na terenach oddalonych od władz centralnych.
Chrześcijanie mieszkający w krajach arabskich nie prowadzą znacząco innego życia niż ich muzułmańscy współobywatele, jednak okazjonalne ataki na nich znacząco obniżają jakość ich życia.
Ponadto sytuację w kilku krajach dodatkowo pogarsza fakt, że ze względu na brak świeckiego przywództwa skrajne myślenie religijne wywiera nadmierny wpływ na życie publiczne, co negatywnie wpływa na grupy mniejszościowe.
„Co mogłoby zmienić ich sytuację?” Jak polityka może pomóc?
- W krajach arabskich rozwiązaniem problemu zajmują się ci, którzy sprawują władzę polityczną. Można to osiągnąć poprzez jednoczesne istnienie czterech czynników:
rozwój infrastruktury, zapewnienie miejsc pracy, organizacja ochrony fizycznej, rozszerzenie praw mniejszości.
Ponadto muszą także dążyć do wyeliminowania nasilającej się czasem propagandy antychrześcijańskiej. Zdaniem obrońców praw jedyną realną poprawę sytuacji chrześcijan byłoby przyznanie autonomii poszczególnym grupom, np. w Iraku, ale szanse na to są prawie zerowe.
– Czym zajmują się organizacje międzynarodowe?
- Na świecie ponad 360 milionów prześladowanych chrześcijan doświadcza obecnie ucisku i dyskryminacji. Oznacza to, że problem ten dotyka co siódmego wierzącego. Niektórzy staną się ofiarami przemocy i porwań, innym grozi utrata pracy i środków do życia. Wiele organizacji charytatywnych działa w różnych krajach. Oferują opiekę zdrowotną, edukację i zaspokajanie codziennych potrzeb osobom potrzebującym. Inni pracują nad zniesieniem lub rewizją niesprawiedliwych praw, które wpływają na codzienne życie chrześcijan. Należy także podkreślić działalność Węgierskiej Agencji Pomocy. Realizują projekty na Bliskim Wschodzie w takich krajach jak Irak, Syria, Jordania, Liban, Izrael i Palestyna. Istotą programu jest pomoc w poprawie warunków życia chrześcijan i innych mniejszości zamieszkujących Bliski Wschód, np. Jazydów. Między innymi poprawiają swoją stabilność społeczną, remontują budynki, tworzą szkoły i tworzą miejsca pracy.
– Jakie będą konsekwencje dla Europy i świata, jeśli nic się w tej kwestii nie zmieni?
Jeżeli opisane tendencje będą się utrzymywać, emigracja chrześcijan z regionu będzie kontynuowana. Kraje docelowe obejmują stany Europy Zachodniej i Północnej (takie jak Wielka Brytania i Szwecja), Stany Zjednoczone, Kanadę i Australię. Europa może zatem znajdować się przede wszystkim pod pewną presją migracyjną, jednak proces ten trwa już od kilkudziesięciu lat, co doprowadziło do powstania ogromnych kolonii na wspomnianych obszarach. Co więcej, problematyczny jest także fakt, że – jak wynika z doświadczenia – o ile chrześcijańscy uchodźcy z Bliskiego Wschodu w pierwszym pokoleniu nadal zachowują swoje zwyczaje i tradycje, o tyle w drugim i trzecim pokoleniu następuje upadek pod tym względem. Fragmentacja ich społeczności może w dłuższej perspektywie doprowadzić do degradacji ich cech kulturowych, co może doprowadzić do zaniku starożytnych grup chrześcijańskich liczących tysiące lat.
Wyróżniony obraz: Pexels
