Węgierskie szkolnictwo wyższe w Rumunii: „Ta dyskryminacyjna sytuacja jest nie do utrzymania”

Według Zsolta Németha węgierska polityka narodowa zaczęła „tworzyć sytuację” wraz z utworzeniem Transylwańskiego Uniwersytetu Węgierskiego Sapientia (EMTE) dwadzieścia lat temu.

Przewodniczący sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych przypomniał okoliczności powstania uczelni podczas dyskusji pod tytułem Sapientia EMTE, która odbyła się podczas Dni Węgierskich w Klużu-Napoce. Zsolt Németh uważał, że utworzenie EMTE, finansowanego przez państwo węgierskie, w sposób pośredni pobudziło węgierskie szkolnictwo wyższe w Rumunii, wywołując swoisty „efekt demonstracyjny” na rumuńskich uniwersytetach publicznych, które również wykładają w języku węgierskim.

    „Sapientia była motorem, kostką domina całego państwowego szkolnictwa wyższego w języku węgierskim”

– zadeklarował przewodniczący komisji, który dwadzieścia lat temu jako sekretarz sejmowy MSZ opowiadał się za utworzeniem węgierskiego uniwersytetu w Rumunii i nadzorował go.

Zsolt Németh uważał, że powstanie węgierskiego uniwersytetu było także swego rodzaju sprawiedliwością dziejową , gdyż walka o nią towarzyszyła węgierskiej historii politycznej w Siedmiogrodzie w XX wieku. Przypomniał: w 1919 r. w Klużu na miejscu Uniwersytetu Ferenca Józsefa powstał uniwersytet rumuński, następnie powstały po II wojnie światowej Uniwersytet Bolyai w Klużu, w 1959 r. 1969 Uniwersytet Medyczno-Farmaceutyczny w Marosvásárhely (MOGYE) również utracił swój węgierski charakter instytucjonalny, rozpoczynając szkolenie w języku rumuńskim dla instrukcji partyjnych.

Zsolt Németh stwierdził: państwo węgierskie musi wspierać realizację celów postawionych przez siedmiogrodzkich Węgrów.

Uznał jednak za absurdalną sytuację i dyskryminację Węgrów siedmiogrodzkich, że 1,2-milionowa węgierska społeczność narodowa nie ma państwowego uniwersytetu w Rumunii oraz Uniwersytetu Babes-Bolyai (BBTE) i Uniwersytetu Medycyny, Farmacji, Nauki i Technologii im. Emila Palade'a Marosvásárhely'ego (MOGYTTE ) nie stworzył węgierskich wydziałów z niezależnymi uprawnieniami decyzyjnymi.

„Ta dyskryminacyjna sytuacja jest nie do utrzymania” – oświadczył. Dodał, że podczas gdy siedmiogrodzcy Węgrzy stanowią prawie siedem procent ludności Rumunii, tylko dwa procent rumuńskich studentów studiuje język węgierski. Uważał, że chociaż Węgrzy są podatnikami Rumunii w taki sam sposób jak Rumuni, to mają prawo do państwowego uniwersytetu węgierskojęzycznego. Uważał, że nieodpowiednie nauczanie języka rumuńskiego również przyczynia się do niskiego odsetka młodych Węgrów w szkolnictwie wyższym w Rumunii. „Należy czynić nieustanne wysiłki, aby poprawić znajomość języka rumuńskiego wśród węgierskich dzieci o rzędy wielkości” – dodał.

Zsolt Németh uznał za kwestię polityczną to, czy Sapientia, pełniąca w Rumunii zadanie państwowe, otrzymuje wsparcie państwa. Uważał jednak, że państwo rumuńskie mogłoby stać się opiekunem Sapientii, gdyby w ramach państwa rumuńskiego powstała szeroka autonomia węgierska.

Tibor Misovich , sekretarz Fundacji Maecenas Universitatis Corvini, która utrzymuje Uniwersytet Korwina w Budapeszcie, wspominał: utworzenie Sapientii oznaczało również uznanie, że

próby powołania w Rumunii państwowego uniwersytetu węgierskiego nie powiodły się.

Tibor Misovich nadzorował kiedyś utworzenie Sapientii jako wiceprezesa ds. ekonomicznych Urzędu Węgrów za Granicą.

Márton Tonk , rektor Sapientia EMTE, powiedział: dwadzieścia lat temu węgierskie szkolnictwo wyższe w Rumunii zostało wyrwane z pozornie beznadziejnej sytuacji przez „przecięcie węzła gordyjskiego”. Uznał to za prawdopodobne

Konieczna jest również zmiana paradygmatu węgierskiej edukacji medycznej w Rumunii.

Dodał: w razie potrzeby Sapientia zapewni również szkolenie medyczne. Wymaga to jednak przychodni, szpitali i współpracy z kasą chorych, a także tego, że węgierskie środowisko medyczne w Siedmiogrodzie „ciągnie wózek w jednym kierunku”.

MTI

Zdjęcie: Zoltán Balogh / MTI