„Naród, który nie zna swojej przeszłości, nie rozumie swojej teraźniejszości i nie może tworzyć swojej przyszłości!”
Europa potrzebuje Węgier... które nigdy nie dały się pokonać

II. Bogata w wydarzenia dekada Józsefa

Ród wziął swoją nazwę od zamku Habsburgów (Habichtsburg – Héjavár) położonego na północnych rubieżach dzisiejszej Szwajcarii. Jeden z największych i najbardziej wpływowych domów rządzących w Europie podzielił się na przestrzeni wieków na dwie gałęzie. Do oddziału austriackiego i oddziału hiszpańskiego. Jednak II. Károly zmarł w 1700 roku. (Następnie nastąpiła omawiana już wojna o sukcesję hiszpańską, której częścią była także wojna o niepodległość Rakoczego.) Swój los spotkał także gałąź austriacką, gdy w 1780 r. zmarła Maria Teresa. Austria natomiast z dynastii Habsburgów-Lotaryngii II. Wraz z wstąpieniem Józsefa na tron ​​nadal się rozwijał, za co, jak w kilku przypadkach w minionych wiekach, zapłacili Węgrzy.

Według legendy historycznej József, urodzony 13 marca 1741 r., już w wieku sześciu miesięcy stał się „bohaterem” habsburskiej polityki. Na zgromadzeniu narodowym w Bratysławie młoda cesarzowa, słusznie obawiając się upadku Cesarstwa, poprosiła Węgrów o pomoc. Od tych Węgrów, których ośmioletnia walka o wolność utonęła we krwi trzy dekady wcześniej. Mária Terézia z płaczącym dzieckiem w ramionach – a to jest prawdziwy świat legend – poruszyła węgierskich panów tak bardzo, że głosowali za wnioskowanym wsparciem dla Wiednia, który borykał się z poważnym kryzysem. W tym czasie, 11 września 1741 roku padło słynne zdanie: Vitam et sanguinem!

Już jako dziecko József Habsburg-Lorraine był upartym człowiekiem, który nie tolerował sprzeczności. Nie słuchał swoich nauczycieli, mimo skarg, jakie dostawał, szedł tylko wybraną przez siebie drogą. Duży wpływ na niego wywarła ideologia oświecenia, która następnie ukształtowała jego politykę gospodarczą, kulturalną, edukacyjną i religijną. Jego wizją gospodarczą był kameralizm, który miał na celu dobro izby i zwiększenie dochodów skarbu państwa. Nie było to nic innego jak austriacka wersja francuskiego i angielskiego merkantylizmu. Najważniejsze jest to, że eksport znacznie przewyższa import. W przypadku krajów kolonialnych sprawdziło się to, gdyż wielkie mocarstwa morskie wykorzystywały swoją przewagę wynikającą z zaprzęgniętej w jarzmo bazy ludzkiej i surowcowej, jaką dysponowały. W Austrii nie było to takie proste. Wiedeń musiał zapewnić dobrodziejstwa izby poprzez podatki i tantiemy (dochody pobierane z tytułu majestatu, które władca pobierał oprócz zwykłego podatku). W tym celu należało wzmocnić liczbę obywateli, produkcję przemysłową i zwiększyć liczbę ludności. „Gdzie jest ludność, tam są pieniądze”. została wyrażona w Sądzie. Do tej pory była to zasada imperialna, jednak od końca XVIII wieku stała się wyróżniającym kierunkiem polityki gospodarczej. Węgry pełniły rolę „spiżarni”, a regiony zachodnie – Austria, Czechy – rolę industrializującego, urbanizującego się, burżuazyjnego regionu.

József wyróżniał się nawet na liście „kolorowych” władców Habsburgów kontrowersyjną postacią i zachowaniem. Wynikało to z dystansu, z jakim się urodził, a także z podrzędnej pozycji, jaką spędził z matką przez wiele lat. Co prawda został współwładcą cesarstwa w 1765 r. po śmierci ojca, ale nie mógł realizować własnej polityki z upartą matką. Musiał czekać kolejne piętnaście lat, zanim mógł naprawdę rządzić. W 1780 r. omal nie wdarł się w życie Cesarstwa ze swoimi planami, pomysłami i tłumionymi emocjami, które narodziły się w ciągu półtorej dekady. (Pomimo wielu kłótni z matką, po śmierci Marii Teresy József szczerze ją opłakiwał).

Już w 1763 roku József napisał swoją koncepcję państwa zatytułowaną Álmodozazoks, w której wyjaśniał, że po wstąpieniu na tron ​​chce osiągnąć nieograniczoną władzę absolutną. Kiedy doszedł do władzy w wieku czterdziestu lat, nie mógł wiedzieć, ile czasu ma na zrealizowanie niezliczonych planów. Jego panowanie charakteryzowało się niecierpliwością, wydawaniem często nieprzemyślanych, dalekosiężnych planów oraz lekceważeniem warunków ekonomicznych i społecznych. Zrobił to wszystko, zmniejszając liczbę dworzan do ułamka, mówiąc, że trzeba też oszczędzać.

Życie księcia Józefa przed wstąpieniem na tron

Rozwój jego charakteru i osobowości dobrze ilustruje sposób, w jaki przygotowywał się do rządzenia. Prowadził purytańskie życie. Unikał balów, wszelkiego rodzaju rozrywek, nie zabiegał o względy kobiet. Czuł się dobrze, gdy był sam. Był pod silnym wpływem oświecenia, ale mógł je sobie tylko wyobrazić w ramach absolutyzmu habsburskiego. Charakterystyczne dla myślenia Húmána jest to, że na przykład otworzył cesarskie ogrody, które do tej pory były ściśle zamknięte dla zwykłych ludzi. Między innymi rozwiązał straż przyboczną Hofburga i stworzył mniejszy, ale bardziej wykwalifikowany korpus.

Spędził część swojego czasu odwiedzając prowincje Cesarstwa. Na przykład odwiedził Węgry w 1768 i 1773 roku. Incognito, pod nazwiskiem hrabiego Falkensteina, odwiedził też słynne miejsca we Włoszech, Francji i Cesarstwie Niemieckim. Spotkał cesarza Fryderyka Wielkiego, którego darzył wielkim szacunkiem, a co więcej, widział w nim swego nauczyciela.

Podczas swoich podróży robił dokładne opisy, rysunki i notatki o wszystkim. Zakazał go gdziekolwiek celebrować, aby powitano go wystawną kolacją. Przeważnie nie przyjmował nawet zaproszeń szlachty, zatrzymywał się w najprostszych gospodach. Te gesty, jak również jego prosty, czasem podniszczony strój, służyły dwóm celom. Jeden, by zwiększyć swoją popularność, drugi, by dawać przykład unikania rozrzutnego stylu życia. Niektórzy z tych ostatnich w swoich późniejszych dekretach odnieśli skutek odwrotny od zamierzonego. Deptanie w błocie naturalnych, starożytnych praw rodziło niezadowolenie. (Na przykład należy wspomnieć, że zakazał on pochówków trumiennych podczas pogrzebów, powołując się na potrzebę oszczędności).

Pierwszą żoną Józsefa była księżna Izabella Burbon z Parmy, z którą miał dwie córki, ale obie zmarły w dzieciństwie. Jego żonę zachorowała na ospę w 1763 roku. W 1765 poślubił swoją drugą żonę, księżniczkę Marię Józefę z Bawarii. Jednak ospa również go zabiła. Nie miał dzieci z drugą żoną. József stracił ojca, Ferenca z Lotaryngii, w 1765 roku iw tym samym roku został współcesarzem. Cesarz, który stawał się coraz bardziej niewrażliwy na swoje życie prywatne, wahania emocjonalne i piękno życia, stawał się coraz bardziej wycofany. Nie interesowało go nic poza sprawami imperium.

Chciał być użyteczny, ale i tej użyteczności oczekiwał od swoich poddanych.
Ponieważ maszyna – państwo – działa dobrze tylko wtedy, gdy wszyscy są na miejscu i wykonują swoją pracę. II. József nie chciał tego osiągnąć w parlamencie, nie przez feudalny wyzysk ludu, nie przez dyskusje szlachty dworskiej. Wierzył, że jego matka i oświecony absolutystyczny sposób myślenia Fryderyka Wielkiego dały mu dość amunicji, by szybko i skutecznie rządzić imperium. Za główne środki do tego uważał zastosowanie pedagogiki, szkolenie ludzi wykształconych i szkolnictwo. Dekret edukacyjny Marii Terezii z 1777 roku bardzo pomógł Sprawa oświaty II. József już to podniósł do rangi polityki. Musiał jednak zmierzyć się ze sprzecznościami upragnionej teraźniejszości i przyszłości, a także wielowiekowej przeszłości. Co prawda dla dzieci wiejskich korzystne byłoby regularne uczęszczanie do szkoły, ale większość rodzin chłopskich nie mogła zrezygnować – ani zimą, ani latem – z pracy małych dzieci przy domu.

II. Panowanie Józefa (1780-1790).

Syn Ferenca Lotaryńskiego i Marii Teresy wstąpił na tron ​​przygotowany, ale jak sam powiedział, za późno. Co prawda kontynuował czterodziesięcioletnią politykę swojej matki, ale nie miał kolejnych czterech dekad na dojrzałość i realizację niezliczonych planów, których do tej pory nie miał okazji zrobić. Wystarczy spojrzeć na liczby. W ciągu dziesięciu lat swego panowania wydał ponad sześć tysięcy (6200) dekretów. Niemal wylewał nowe i nowe oczekiwania władcy, które często pozostawały tylko na poziomie idei. (Nie licząc niedziel, codziennie ukazywały się dwa dekrety). Nie było aparatu sądowego, który byłby w stanie sprostać temu ogromnemu zadaniu. Często krótko zajmujemy się II. Józsefa z Węgrami przez to, że się nie koronował, bo tak bardzo Węgrami gardził. (Dodajmy od razu, że o prawie wszystkich władcach Habsburgów można powiedzieć, że nie czynili wiele dobrego dla Węgier i narodu węgierskiego.) József, który wstąpił na tron ​​29 listopada 1780 r. z braku czasu, a głównie ze względu na ciągły opór węgierskiej szlachty o koronację i zaprzysiężenie. Chwytliwa nazwa The Hatted King rozpowszechniła się po broszurze poety Pála Ányosa o poezji. Poeta, który zmarł w wieku 27 lat, zginął podczas II wojny światowej. Był wybitną postacią szlacheckiego ruchu oporu przeciwko Józsefowi.

Znaczna część szlachty węgierskiej słusznie protestowała II.
Przeciw osobie i polityce Józsefa. Przecież za panowania cesarza ani razu nie zwołał on w Bratysławie parlamentu. W ten sposób został uwolniony od wszelkich ograniczeń, które byłyby nieuniknione podczas negocjacji z reżimami węgierskimi. To był jedyny znany mi sposób. Józsefowi do realizacji własnych pomysłów. Niektóre dekrety były pożyteczne, rozsądne i zapowiadały nieuchronne zmiany Oświecenia. Inna część przemawiała przeciwko jego wykonalności i naruszała elementarne interesy szlachty i chłopów pańszczyźnianych. A trzecia część służyła interesom Cesarstwa (cesarza Józefa), ale głęboko upokarzała i niszczyła przede wszystkim węgierskie tradycje i zwyczaje. (Liczne dekrety szkodziły także interesom innych narodowości. József przede wszystkim podżegał bałkańskie ludy cesarstwa przeciwko Węgrom. Dobrym tego przykładem jest antywęgierskie powstanie chłopów rumuńskich w 1784 r., Częściowo kontrolowane z Wiednia).

Wiek, w którym II. Józef żył

Na przestrzeni dziejów powtarzało się to wiele razy iw wielu miejscach na Ziemi i nadal widać w akcie, że niektórzy władcy lub grupy rządzące sprawowały władzę w imieniu ludu, ale przeciwko ludowi. Pozostańmy jednak przy historii Europy, świata liczącej dwa tysiące lat kultury, religii, organizacji społecznej, zwyczajów i architektury kontynentu. Dlaczego ten temat zasługuje na poruszenie przy omawianiu schyłku XVIII i początku XIX wieku? Nie wchodząc w szczegóły głównych punktów zwrotnych historii, które „nadchodzą” co sto lat, warto przypomnieć, że rewolucja francuska z 1789 r., która następnie wybuchła jakobińskim szałem, zmieniła dotychczasową strukturę Europy. Potem przychodzi Napoleon i wojna szaleje od Paryża do Moskwy, którą kończy Święte Przymierze w 1815 roku pod Waterloo pod Brukselą. Mija kolejne sto lat, aw Europie, od Paryża po Sankt Petersburg, Wielka Wojna pochłania miliony istnień ludzkich, wyznacza na nowo granice państwowe, które w 1918 roku na chwilę się zatrzymują. Walczące ze sobą „izmy” od stu lat na nowo kształtują światopogląd ludzi żyjących na początku XX wieku. Najbardziej niebezpieczne i realne są komunizm i narodowy socjalizm, którymi rządzi nienawiść i krwawa zemsta. Świat doświadczył tej krwawej zemsty w latach drugiej wojny światowej iw następnych dziesięcioleciach. Minęło kolejne sto lat, a izmy znowu zabierają swoje ofiary, w jeszcze bardziej wyszukany sposób, z jeszcze większym zapałem, teraz z Brukseli do Moskwy. Robią to wszystko, jak poprzednio we wszystkich przypadkach, w imię demokracji. A nasza ukochana Europa ginie w tej wielkiej demokracji.

Prawdą jest, że II.
József nie był godzien swojego szwagra XVI. Ścięcie króla Francji Ludwika i jego siostry, królowej Francji Marii Antoniny. Nie było warte nieludzkiej rzezi, jaka miała miejsce w regionie Wandei we Francji, którą jakobini zorganizowali przeciwko swoim rodakom. Nie było to warte wyniszczającej wojny domowej, która szalała na ziemiach francuskich. Jednak przeżył już swoje poprzedniki, ponieważ – choć nigdy nie wyparł się wiary – sygnalizował działania przeciwko Kościołowi rzymskokatolickiemu, gdy sprzeciwiał się papieżowi lub znosił zakony. Jego następcy II. Lipót i Ferenc Nauczyłem się już na przykładzie francuskim, o czym będzie mowa później. W Cesarstwie Habsburgów nie mogło się zdarzyć, aby szlachta i małoletni, mieszczanie i rolnicy, księża i robotnicy byli masowo rozstrzeliwani tylko ze względu na ideologię. (Te krwawe łaźnie są zakorzenione w duszach narodów europejskich do dziś. Być może dlatego dyktatorskie siły lewicowe i prawicowe zawsze mogły dojść do władzy tylko poprzez zamach stanu.)

Gwoli ścisłości cofnijmy się również na autostradzie europejskiej historii. W końcu powiedzenie, że historia jest nauczycielką życia, nie jest bezpodstawne. Dodajmy, że powinno być! II. Sto lat przed Józsefem, w XVII wieku, wypędzenie Turków było największym przełomem w Europie. Wiek XVI rozpoczyna się wraz z rozprzestrzenianiem się Reformacji, następnie trwa krwawymi wojnami religijnymi. Na początku XV wieku akcja Jánosa Husza zapoczątkowała autodestrukcyjny proces w Europie, wojny husyckie. Zawsze toczyły się wojny o ziemię, władzę i zdobywanie wzajemnych dóbr. Jednak od początku XV wieku powtarzające się co sto lat ataki na Watykan i chrześcijaństwo. Proces ten może być doświadczany w coraz intensywniejszej formie na początku XXI wieku. Na Ziemi są setki religii i kościołów, ale wśród nich najbardziej zaciekłe ataki dotyczą chrześcijaństwa.

Dekrety józefińskie

Pierwszym i jednym z najważniejszych był dekret wyrozumiałości wydany w 1781 r. József, podobnie jak wszyscy Habsburgowie i większość poddanych austriackich, wyznawał religię rzymskokatolicką. Władcy Wiednia byli dalecy od zgadzania się z prześladowczymi poglądami Rewolucji Francuskiej. II. Jednak oprócz chrześcijan József uznawał i wspierał także prawa chrześcijan (ewangelików, reformatorów, unitarian), prawosławia, a nawet Żydów. Na przykład, kiedy załatwił sytuację 83 000 Żydów na Węgrzech, miało to już swoją cenę. Między innymi Żydzi musieli przyjąć niemieckie nazwisko. Twórcy dekretu odnieśli się do tego, że ich zapisy są dla nich łatwiejsze i korzystniejsze. Żydom przyznano także prawo kierowania sprawami urzędów miejskich, co z kolei wywołało opór starej mieszczańskiej inteligencji. W następnym roku cesarz rozwiązał zakony, które jego zdaniem nie wykonywały pożytecznej pracy. Zaliczono do nich działalność edukacyjną, przemysłową, rolniczą i pielęgniarską. Kiedy jednak cesarz ogłosił kasatę zakonu paulinów i konfiskatę ich mienia w 1786 roku, stało się jasne, że oprócz nietolerancji religijnej, w jego decyzjach rolę odegrał również antywęgierskość, gdyż zakazanie jedynego węgierskiego -założony porządek kierował się także wrażliwością narodową.

II.
József uzależnił publikację bulli papieskich na Węgrzech od zezwolenia królewskiego. Innym planem było oddanie szkolenia księży w ręce państwa, powołując się na fakt, że wykształceni księża głosili słowo z ambony. Ponadto ograniczył władzę apostolską uzyskaną przez św. Szczepana, będącą przywilejem Królestwa Węgier. Jednocześnie ograniczył liczbę świąt kościelnych. Oprócz wspomnianego już zakazu grzebania trumien, uregulował palenie świec w kościołach, odnosząc się także do oszczędności. W tym trudnym okresie ataków na chrześcijaństwo VI. Pius (1775-1799) nie mógł tego zablokować. Rewolucja Francuska, która zabiła księży, i II, która zniszczyła władzę Kościoła. József (jesteśmy jeszcze przed dojściem Napoleona do władzy) zachęcał papieża do odwiedzenia Wiednia w 1782 roku. Z „spacerem odwróconej Canossy” VI. Pius chciał to osiągnąć II. Józef wycofuje swoje dekrety dotyczące Kościoła rzymskiego. Papieska podróż do Wiednia zakończyła się jednak niepowodzeniem. Król w kapeluszu nie odstąpił od swoich oświeconych poglądów. Jego ostatecznym celem było utworzenie kościoła państwowego, który Napoleon miał później wdrożyć w cesarskiej Francji.

Króla w kapeluszu charakteryzowało nie tylko zachowanie wobec kościoła. Historia narodowa ludów jego imperium, zwłaszcza Węgrów, była dla niego chłodna, ale nie szanował też starożytnych tradycji. Wszystkie swoje działania opierał na błędnym przekonaniu, że szlachta i chłopi, obywatele i intelektualiści zgadzali się z jego ideami, ponieważ były one rozsądne i służyły interesom imperium.

II.
József próbował znieść ustrój powiatowy założony przez Szenta Istvána, kiedy w 1785 r. podzielił kraj na dziesięć dystryktów. Spośród zalewu dekretów wyróżnić należy dekret o podziale terytorialnym, który wszedł w życie w 1783 r. II. Być może podjęte w dobrych intencjach, oświecone środki Józsefa obejmowały sporo takich, które wstrząsnęły podstawami ośmiu wieków węgierskiej historii, kultury i systemu prawnego i nie liczyły na uzasadniony opór węgierskiej szlachty i większości ludności. Największy błąd II. József dopuścił się go przeciwko Węgrom, lekceważąc wielowiekową historię kraju, siłę i wiarę tkwiące w epokach zbudowanych na sobie od Árpádu. Mogłoby to być możliwe z zawsze elastycznymi Czechami, mniej elastycznymi, ale zwycięskimi Chorwatami i innymi narodami imperium, ale nie z Węgrami. etapów tej lekkomyślnej polityki było przekształcenie organizacji państwa w 1782 roku. Dekretem połączył Radę Gubernatorów i Izbę Węgierską, dodając Kancelarię Węgierską i Siedmiogrodzką. Patrząc z Wiednia, mogło się to wydawać racjonalne, ale z pewnością scentralizowane, ale głęboko zaszkodziło interesom węgierskiej arystokracji i oficjalnemu systemowi.

Było to częścią polityki skarg, kiedy József przewiózł Świętą Koronę z Bratysławy do Wiednia 13 kwietnia 1784 r. Do skarbca cesarskiego, gdzie została umieszczona jako obiekt muzealny. Wskazując, że József nie chce się koronować. Żaden król Habsburgów przedtem ani później nie odważył się tego zrobić. (Gwoli uzupełnienia należy dodać, że taki los spotkał także korony pozostałych krajów partnerskich.)

Król w kapeluszu dokonał podobnego okaleczenia narodu, wydając dekret językowy, regulując wydawanie książek i podejmując wiele innych kroków hamujących rozwój Węgier.
Pewną oznaką centralizacji było to, że zamiast łaciny językiem urzędowym imperium stał się niemiecki. Między innymi zarządził spis ludności na Węgrzech w latach 1784-1787. To zdenerwowało ludność, ponieważ postrzegali to jako wzrost podatków i niebezpieczeństwo centralnej kontroli. Nie mylili się, bo na tej podstawie zlecili rekrutację, geodezję i założenie urzędów w Wiedniu. W spisie pomogło umieszczenie numerów seryjnych na domach. Uznano to za rzecz nieszkodliwą, ale jak wszystkie nieprzygotowane, szybkie środki, wywołało to również nieufność ludzi.

Większe znaczenie miało rumuńskie powstanie chłopskie pod wodzą Horei, Closki i Crisana, wywołane przez Wiedeń, które wywołało dalekosiężne wydarzenia historyczne. Dało to Józsefowi doskonały pretekst do wydania zarządzenia pańszczyźnianego, które weszło w życie w 1785 roku. Chciał poprawić sytuację chłopów pańszczyźnianych, co obejmowało umożliwienie im swobodnego poruszania się, pomaganie młodym parom w zawieraniu małżeństw, naukę różnych zawodów. Państwo wspierało również chłopów, pokrywając koszty procesów sądowych przeciwko ich panom. W 1787 r. w duchu oświecenia zniesiono karę śmierci, zakazano nawet imienia pańszczyźnianego. Wiedeński pomysł nałożenia jednolitego podatku na chłopów i szlachtę w oparciu o wielkość obszaru ziemskiego sprawił, że szlachta węgierska była jeszcze bardziej narażona na II. Dostroił go do Józsefa. III. Program przesiedleń w Szwabii zapoczątkowany przez Károly'ego, a następnie masowy za panowania Marii Teresy, był kontynuowany również przez cesarza Józefa. Za jego panowania około trzydziestu tysięcy szwabskich chłopów otrzymało znaczne koncesje na ziemię na Węgrzech, głównie w Bánát.

Węgrzy długo nie odważyli się chwycić za broń przeciwko krwawemu powstaniu rumuńskiemu, obawiając się represji ze strony Habsburgów, którzy je podżegali i wspierali rumuńskich chłopów. W końcu siedmiogrodzka szlachta zjednoczyła się przeciwko grabieżcom i bezsensownym mordowaniu Rumunów i stłumiła powstanie. Na prośbę Wiednia rozstrzelano tylko trzech chłopskich przywódców powstańców, których Rumuni do dziś uważają za swoich bohaterów narodowych.

Józefinowska polityka zagraniczna

Biorąc pod uwagę, że II.
József patrzył na wszystko przez pryzmat imperialnej polityki wewnętrznej, a jego polityka zagraniczna również okazała się zgubna. To powinno być znakiem ostrzegawczym, że jedna z najbogatszych prowincji, Nizina, oderwała się od Wiednia. Następnie cesarz Habsburgów z jednym z największych władców epoki, II. Katarzyna zawarła sojusz z rosyjską carycą. Jednym z powodów tego była idea otwarcia na wschód, a drugim powodem mogło być to, że oświecony, ale konserwatywny katolik II odrzucił poprzedników rewolucji francuskiej. Józef. Ponadto Austria wkroczyła w wojnę rosyjsko-turecką, która wybuchła w 1787 r., której ciężar poniosła węgierska szlachta. Walki z Imperium Osmańskim spowodowały duże straty krwi i szkody gospodarcze, co zwiększyło niechęć węgierskiej arystokracji do Wiednia. Wewnętrzna sytuacja polityczna stała się tak zaciekła, że ​​Węgrzy negocjowali już z Prusami, chcąc zamienić opresyjną politykę Wiednia na sojusz Berlina. Sytuację Józsefa, który był na froncie, pogorszył fakt, że zachorował i musiał wracać do domu do Wiednia. Kłopoty z płucami, które zaatakowały jego organizm, nie ustąpiły, po roku cierpień spowodowały jego śmierć.

Słynne pociągnięcie pióra

Cytowany podtytuł to jr. W węgierskiej historiografii stało się znane po tytule książki Jánosa Barty na ten temat. Umierający na łożu boleści w Wiedniu król przeczuł swoją beznadziejną sytuację i aby ratować to, co było do uratowania, 28 stycznia 1790 roku odwołał prawie wszystkie swoje dekrety. Jednym z jego największych błędów, którego Węgrzy nie mogli mu wybaczyć, było przewiezienie Świętej Korony do Wiednia i zlekceważenie koronacji. Za symboliczne znaczenie można uznać fakt, że Święta Korona przybyła do Budy 20 lutego 1790 roku w triumfalnej procesji. W dniu śmierci cesarza Józefa.

Ofiarą niecierpliwej polityki Józefa padły setki zarządzeń. W mocy pozostały jedynie dekrety dotyczące tolerancji, chłopów pańszczyźnianych i niższego kapłaństwa, pozostałe zostały uchylone. Decyzję podjął sam cesarz, kiedy własnoręcznie podpisał dokument o odwołaniu dekretów.

II. Panowanie Lipota

Następcą króla w kapeluszu został jego młodszy brat Lipó. Koronowany w 1438 roku Albert I (1438-1439) był pierwszym władcą Habsburgów, który wstąpił na tron ​​węgierski. Od 1438 do 1918, IV. Do końca panowania Károly'ego (1916-1918) - przez 480 lat - z mniej więcej przerwami, dwudziestu trzech królów Habsburgów i Habsburgów-Lotaryngii kształtowało historię Węgier. Niewiele dobrego, a więcej złego można o nich powiedzieć, gdyż przez prawie pół tysiąca lat decydowały o zniesieniu niepodległego Królestwa Węgier. Kilka dobrych rzeczy to II. Lipóta (1790-1792) podarował Węgrom, który niestety miał tylko dwa lata na powodzenie jego polityki.

Był zdolnym, pracowitym młodym człowiekiem. Dzięki znakomitym korepetytorom, dobrze przygotowanym również w zakresie nauk przyrodniczych i humanistycznych, już przed dwudziestym rokiem życia był biegły w wielu dziedzinach edukacji prawniczej, przyrodniczej i humanistycznej, a także władał pięcioma językami. Po ojcu odziedziczył wiele cech, które przejawiały się m.in. w jego melancholijnym zachowaniu. Mária Terézia sprzeciwiała się jego zaniedbanemu ubiorowi, serdecznym stosunkom z ludźmi niższej rangi, temu, że nie przywiązywał większej wagi do swojego stylu, ani w swoim zachowaniu, ani na przykład w swoim piśmie. Znaczącym punktem zwrotnym w jego życiu był ślub ze swoją hiszpańską narzeczoną w Innsbrucku w 1765 roku. Dwa tygodnie później zmarł jego ojciec, cesarz Franciszek, co również było dla niego tragiczne, bo był do niego chyba najbardziej przywiązany, a jego śmierć była nagła i nieoczekiwana. Lipót następnie wstąpił na tron ​​w Toskanii jako część spadku.

Lipót udał się z żoną do Florencji, gdzie na nowego władcę czekał uroczysty tłum. Pierwszy konflikt powstał z jego bratem, księciem Józsefem, który zażądał należnych mu toskańskich pieniędzy z spadku po ojcu. Różnice między dwoma braćmi pozostały do ​​końca ich życia. Książę Lipót, który podążał za oświeconymi poglądami, swoją popularnością, działaniami i lepszym stylem życia poddanych uczynił z Toskanii dobrze prosperujące modelowe państwo. Towarzystwo reformatorskie, którego członków wybierał Lipót, pomagało mu w zarządzaniu sprawami państwa. Przede wszystkim opodatkowanie, reorganizacja dzierżawy gruntów i rozwój uprawy posiadłości ziemskich zyskały aprobatę mieszkańców rozwiniętego już państwa włoskiego. Jednak niektórym zaangażowanym nie podobało się zniesienie wojska w Toskanii, reforma policji i zdrowia publicznego. Mária Terézia wysłała Lipóta do Wiednia w 1778 roku, podczas wojny z Bawarczykami. Wielkiemu księciu nie podobała się ta podróż, ale w końcu obrócił ją na swoją korzyść. Mógł wniknąć w dyktatorskie metody Józsefa i wady polityki centralistycznej na tyle, na ile pozwoliła mu Mária Terézia. Dla Lipota ta józefińska polityka była odrażająca, co w dużej mierze przyczyniło się do tego, że wstępując na tron ​​węgierski dwanaście lat później, starał się uniknąć i zmienić właśnie tę józefińską politykę. Arogancja i niechęć Józsefa do młodszego brata sprawiły, że nie dopuścił on do wejścia w życie opracowanej przez Lipóta „Konstytucji Toskanii”, która byłaby korzystna dla mieszkańców Florencji i Toskanii. Jednak Lipót unieważnił rządy Józsefa w 1790 roku, po śmierci cesarza. Braterskie, światopoglądowe przeciąganie liny jest wyjaśnieniem, dlaczego Lipót można uznać za rzadki wyjątek wśród wielu nienawidzących Węgier Habsburgów.

II. Panowanie Lipóta (1790-1792).

Religia rzymskokatolicka odgrywała ważną rolę w prawie każdym kraju Europy, ale godności świeckie i kościelne przejawiały się w różnych uwarunkowaniach politycznych i ekonomicznych. Już we Florencji Lipót przekonał się, że katolicyzm reformowany nie może zapanować nawet w rozwiniętej prowincji włoskiej. To doświadczenie – bo Lipó starał się wyciągać wnioski ze wszystkiego – skłoniło go do decyzji, że wstępując na tron ​​po Józsefie, powstrzymał się od wystąpienia przeciw papieżowi, tak jak zrobił to jego brat.

W Wiedniu i Bratysławie znalazł się w znacznie trudniejszej sytuacji niż we Florencji. Niszczycielski efekt reform Józefa prawie pogrzebał całe imperium. W szczególności sytuacja w polityce zagranicznej przyprawiała o ból głowy monarchę, który wstąpił na tron, oraz machinę administracyjną dworu. Wojna z Turkami wciąż trwała, a szlachta węgierska, polska i czeska była niezadowolona. Sprzeciw Prus wobec Wiednia został nawet uzupełniony faktem, że Berlin poparł secesję Niderlandów od Austrii. Prowadząc pokojową politykę, Lipotowi udało się zapobiec powstaniu Węgrów, Prusaków i Belgów. Nieustannie angażował w swoje plany syna Ferenca, który zasiądzie po nim na tronie.

Mądrość władcy, zwanego przez poddanych Lipótem Mądrym, spektakularnie objawiła się koronacją we Frankfurcie (9 października 1790), Bratysławie (15 listopada 1790) i Pradze (6 września 1791). W latach jego panowania rozwijała się rewolucja francuska, którą początkowo witał z zadowoleniem, ale pod koniec swego panowania, na początku 1792 r., dostrzegał już jej niebezpieczeństwa. W tej rewolucji francuskiej nie chodziło już o oświecenie, o zapewnienie ludziom lepszego życia, ale o dyktaturę, która straciła kontrolę. Aby chronić Austrię, Leopold zawarł nawet sojusz z Prusami, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się „rewolucji” za granicę.

Polityka Lipota charakteryzuje się tym, że za jego panowania kilka ustaw dotyczyło prawa karnego, w tym zniesienia tortur i kary śmierci. Prawa dotyczyły regulacji niszczenia lasów, zaprzestania gier hazardowych, eksploatacji kopalń i warunków zdobywania bogactwa.

Jego krótkie, prawie dwuletnie panowanie zakończyło się nieoczekiwanie i nagle. Wielu uważało, że Lipót, który zmarł w wieku 44 lat po dwudniowej chorobie – plotkach, szeptach, masońskim spisku, francuskiej wrogości, samobójstwie – nie umarł śmiercią naturalną. Oficjalny raport mówi o śmierci z powodu zapalenia opłucnej. Królowie, którzy umarli nagle, niespodziewanie, w podejrzanych okolicznościach, są w historii Węgier częstymi, można by rzec, że byli częstymi. Nie było to jednak typowe dla historii władców Habsburgów, gdyż byli oni „chronieni”.

II. Być może bardzo trafne było motto Lipótry, które brzmiało: „Skarbami królów są serca ich poddanych”. Przypuszczalnie przyczyniło się to również do tego, że dwór zawarł pokój ze szlachtą węgierską, a na Węgrzech narodziły się produkty intelektualne, które wcześniej nie mogły się pojawić. Dzieła Jánosa Batsányi i Ferenca Kazinczy należą do postaci węgierskiego oświecenia.

Autor: historyk Ferenc Bánhegyi

(Obraz nagłówka: Wikipedia)

Z dotychczas opublikowanymi częściami serii można zapoznać się tutaj: 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8., 9., 10., 11., 12., 13., 14., 15., 16., 17., 18., 19., 20., 21., 22., 23., 24,, 25., 26., 27., 28., 29/1.,29/2., 30., 31., 32., 33., 34., 35., 36., 37., 38., 39., 40., 41., 42., 43., 44., 45., 46., 47., 48., 49., 50., 51., 52., 53., 54., 55.